Sosyal iklimin iş tatmini üzerindeki etkisinin incelenmesi: Kapsamlı bir analiz


Özet Görüntüleme: 141 / PDF İndirme: 67

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.70736/ijoess.551

Anahtar Kelimeler:

Sosyal iklim- iş tatmini- örgütsel performans- örgütsel davranış

Özet

Örgütlerde oluşturulan sosyal iklim, çalışanların motivasyonunu, bağlılığını ve performansını etkileyerek doğrudan iş tatminini etkileyebilir. Çalışanlar arasındaki iş tatmini düzeyi hem bireysel hem de örgütsel olarak çok önemlidir. Bir örgütün sosyal iklimi yönetme ve geliştirme becerisi, çalışanların iş tatminini artırmak ve dolayısıyla örgütsel performansı iyileştirmek için esastır. Bu nedenle, bu çalışma örgütler içinde sosyal iklimin iş tatmini üzerindeki etkisini anlamak için kapsamlı bir inceleme ve yeni bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır ve örgütlerin çalışanlarını etkileyen sosyal iklim faktörlerini anlamalarına ve iş tatminini artırmak için etkili stratejiler geliştirmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Mardin Artuklu Üniversitesi'ndeki 320 çalışandan toplanan verileri kullanarak araştırma, sosyal iklimin çeşitli boyutlarını ve iş tatmini üzerindeki etkilerini değerlendirmektedir. Bulgular, kişilerarası uyum, örgütsel destek, mesleki dayanışma ve iş dışı ilişkiler gibi sosyal iklim faktörlerinin daha yüksek iş tatmini düzeyleriyle anlamlı ve negatif bir şekilde ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, çalışma ayrıca iş tatmini ile grup içi iletişim arasında pozitif bir korelasyon ortaya koymaktadır. Ayrıca, iş etiği ile iş tatmini arasında bir ilişki bulunamamıştır. Bu sonuçlar, sosyal iklimin belirli yönlerini iyileştirmenin çalışan tatminini ve dolayısıyla örgütsel performansı artırabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın sonuçları değerli içgörüler sunar ve yöneticilerin iş dünyasında sosyal iklim yönetimiyle ilgili bilinçli stratejik kararlar almaları için önemli bir rehberlik görevi görebilir. Çalışma ayrıca, kuruluşlardaki sosyal iklimi etkili bir şekilde yönetmenin kritik önemini vurgulayarak, bu tür çabaların daha destekleyici, motive edici ve nihayetinde tatmin edici bir iş yeri ortamını nasıl teşvik edebileceğini ve bunun da çalışanların refahını ve genel örgütsel başarıyı artırabileceğini vurgulayarak sona ermektedir.

Referanslar

Adams A., & Bond S. (2000) Hospital nurses’ job satisfaction, individual and organizational characteristics. Journal of Advanced Nursing, 32, 536-543. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.2000.01513.x

Adıgüzel, O., Batur, Z., Erdoğan, A., & Özkan, D. S. (2014). Sağlık sektöründe örgüt iklimi ve iş tatmini arasındaki ilişki. In: International 2004 Conference in Economics. Czech Republic: Prague.

Akyüz, H. E. (2018). Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi: Uygulamalı bir çalışma. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(2), 186-198. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.414490

Arkes, J. (2023). Regression analysis: A practical introduction. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003285007

Aşık, N. A. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 467(6), 31-51.

Ay, F. A., Filizöz, B., & Öncül, M. S. (2014). Kariyer yönetimi uygulamalarının iş tatminine etkisi: Kamu ve özel sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 45-61. https://doi.org/10.5578/jeas.8995

Aytaç, S. (2003). Çalışma psikolojisi alanında yeni bir yaklaşım: Örgütsel sağlık. ISGUC: The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 5(2).

Bağcı, B. (2018). Birey-örgüt uyumunun iş tatmini üzerine etkisi: Sağlık kurumlarında bir araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4).

Baker, J. A., Dilly, L. J., Aupperlee, J. L., & Patil, S. A. (2003). The developmental context of school satisfaction: Schools as psychologically healthy environments. School Psychology Quarterly, 18(2), 206-221. https://doi.org/10.1521/scpq.18.2.206.21861

Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel davranışın yönetimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fak Yayınları.

Belias, D., & Koustelios, A. (2014). Organizational culture and job satisfaction: A review. International review of management and marketing, 4(2), 132-149.

Bell, N., Tonkin, M., Chester, V., & Craig, L. (2018). Adapting measures of social climate for use with individuals with intellectual developmental disability in forensic settings. Psychology, Crime & Law, 24(4), 362-378. https://doi.org/10.1080/1068316X.2017.1298761

Boyle, D. K., Miller P. A., Gajewksi B. J., Hart S. E. & Dunton N. (2006). Unit type differences in RN workgroup job satisfaction. Western Journal of Nursing Research, 28, 622-640. https://doi.org/10.1177/0193945906289506

Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 171-192.

Cribbin, J. J. (1972). Effective managerial leadership. American Management Association.

Çemrek, F. (2018). Investigation of the satisfaction of the individuals of the community transportation: The case of Eskisehir province. Alphanumeric Journal, 6(2), 417-426. https://doi.org/10.17093/alphanumeric.477151

Deniz, M., & Çoban, R. (2016). Örgütsel iklimin çalışan bağlılığına etkisi ve bir araştırma. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 49-72.

Dickens, G. L., Johnson, A., Steel, K., Everett, B., & Tonkin, M. (2022). Interventions to improve social climate in acute mental health inpatient settings: Systematic review of content and outcomes. SAGE Open Nursing, 8, 23779608221124291. https://doi.org/10.1177/23779608221124291

Dinçer, Ö. (1996). Stratejik yönetim ve işletme politikası (3. Baskı), Beta Yayınları.

Diş, O., & Ayık, A. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (58), 499-518.

Dunn S., Wilson B., & Esterman A. (2005). Perceptions of working as a nurse in an acute care setting. Journal of Nursing Management, 13, 22-31. https://doi.org/10.1111/j.1365-2834.2004.00452.x

Ekşi, G. G. (2023). Kapsayıcı liderlik. Scientific Journal of Finance and Financial Law Studies, 3(1), 31-40.

Ennida, K., & Allouani, S. A. (2023). Job satisfaction and organizational commitment of teacher-researchers through organizational citizenship behavior: A literature review. Open Journal of Social Sciences, 11(3), 164-184. https://doi.org/10.4236/jss.2023.113011

Eren-Bana P., & Bekaroğlu S.B. (2017). Örgütlerde sosyal iklim ölçeği geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Research Journal of Business and Management (RJBM), 4(2), 1-15.

Filiz, Z., & Kaya, M. (2014). Doğrulayıcı faktör analizi ve Schutte duygusal zekâ ölçeğine uygulaması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (25), 86-103.

Flarey, D. L. (1993). The social climate of work environments. JONA: The Journal of Nursing Administration, 23(6), 9-15. https://doi.org/10.1097/00005110-199306000-00004

Forehand, G. A., & Von Haller, G. (1964). Environmental variation in studies of organizational behavior. Psychological Bulletin, 62(6), 361-382. https://doi.org/10.1037/h0045960

Gellerman, S. (1970). Use of psychology in management. Collier- MacMillan Publishing.

Gerloff, E. A. (1985). Organizational theory and design: A strategic approach for management. McGraw-Hill.

Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, felsefe-yöntem-analiz (Gözden geçirilmiş ve güncellenmiş 3. Baskı), Seçkin Yayıncılık.

Güzelcik, E. (1999). Küreselleşme ve işletmelerde değişen kurum imajı (1. Basım). Sistem Yayıncılık.

Halis, M., & Uğurlu, Ö. Y. (2008). Güncel çalışmalar ışığında örgüt iklimi. ISGUC: The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 10(2), 101-123. https://doi.org/10.4026/1303-2860.2008.0075.x

Halpin, A. W. (1969). Theory and research in administration. Collier-MacMillan Publishing.

Herzberg, F. (1968). One more time: How do you motivate employees. Harvard Business Review, 65.

Irabor, I. E., & Okolie, U. C. (2019). A review of employees’ job satisfaction and its affect on their retention. Annals of Spiru Haret University. Economic Series, 19(2), 93-114. https://doi.org/10.26458/1924

İslamoğlu, A. H., & Alnıaçık, Ü. (2019). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (6. Baskı). Beta Yayınevi.

Joseph J., & Deshpande S.P. (1997) The impact of ethical climate on job satisfaction of nurses. Health Care Management Review, 22, 76-80. https://doi.org/10.1097/00004010-199701000-00010

Kahn, R. L. (1973). The work module: A tonic for lunchpail lassitude. Psychology Today, 6(9), 35-39.

Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2), 265-283.

Kayış, A., (2005), Güvenilirlik Analizi, In: Kalaycı, Ş. (Ed.). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım.

Kılıç, C. (2023). Organizational stress and performance from the perspective of technological developments. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(4), 2323-2343. https://doi.org/10.15869/itobiad.1308151

Kılıç, C., & Atilla, G. (2017). Hekim ve hemşirelerde stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: Denizli ili örneği. Social Sciences Studies Journal, 3(8), 1675-1687. https://doi.org/10.26449/sssj.210

Kocacık, F., & Çağlayandereli, M. (2009). Ailede kadına yönelik şiddet: Denizli ili örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 24-43.

Koçak, O., Duruel, M., Arslan, H., & İşyar, G. (2016). Vasıf gerektiren meslekleri yapanların iş tatmini: İstanbul örneği. Kent Akademisi, 9(26), 40-55.

Korkmaz, H., & Bağcı, Z. (2020). Örgüt ikliminin iş tatmini üzerindeki etkisi: Banka çalışanları üzerinde bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1-11.

Kurnaz, G., & İraz, R. (2024). Examining the Effect of Five-Factor Personality Traits on Cultural Intelligence. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 8(1), 170-184. https://doi.org/10.29216/ueip.1403222

Kurnaz, G., Eroğlu, O., Altun, İ., & Emen, E. (2024). Psikolojik sermayenin örgütsel yabancılaşma üzerindeki etkisinin analizi. Artuklu Kaime, 7(2), 156-170.

Landy, F. J. (1989). Psychology of work behavior. Thomson Brooks/Cole Publishing.

Leipoldt, J. D., Harder, A. T., Kayed, N. S., Grietens, H., & Rimehaug, T. (2019). Determinants and outcomes of social climate in therapeutic residential youth care: A systematic review. Children and Youth Services Review, 99, 429-440. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2019.02.010

Litwin, G., & Stringer, R. (1968). Motivation and organizational climate. Division of research graduate school of business administration. Printed United States of America.

Lewin, K., Lippitt, R., & White, R. K. (1939). Patterns of aggressive behavior in experimentally created “social climates”. The Journal of Social Psychology, 10(2), 269-299. https://doi.org/10.1080/00224545.1939.9713366

McLennan, M. (2005). Nurses’ views on work enabling factors. Journal of Nursing Administration, 35, 311-318. https://doi.org/10.1097/00005110-200506000-00008

Miner, B. J. (2005). Organizational behaviour 1: Essential theories of motivation and leadership. M. E. Sharpe.

Mok, E., & Au‐Yeung, B. (2002). Relationship between organizational climate and empowerment of nurses in Hong Kong. Journal of Nursing Management, 10(3), 129-137. https://doi.org/10.1046/j.1365-2834.2002.00285.x

Momeni, N. (2009). The relation between managers’ emotional intelligence and the organizational climate they create. Public Personnel Management, 38(2), 35-48. https://doi.org/10.1177/009102600903800203

Mumford, E. (1972). Job satisfaction: A method of analysis. Personnel Review, 1(3), 48-57. https://doi.org/10.1108/eb055207

Nal, M., & Tarım, M. (2017). Sağlık yöneticilerinin paternalist liderlik davranışlarının çalışanların iş doyumu üzerine etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 117-141. https://doi.org/10.22466/acusbd.341461

Neher, W. W. (1996). Organizational communication: Challenges of change, diversity, and continuity (1st Edition). Pearson.

Newman K., & Maylor U. (2002). Empirical evidence for the nurse satisfaction, quality of care and patient satisfaction chain. International Journal of Health Care Quality Assurance, 15, 80-88. https://doi.org/10.1108/09526860210421482

Örücü, E., Yumuşak, S., & Bozkır, Y. (2006). Bankalarda çalışan personelin iş tatmini ve iş tatminini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(1), 39-51.

Özdemir, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi: Tekstil sektöründe bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özgen, H., Öztürk, A., & Yalçın, A. (2010). İnsan kaynakları yönetimi. Nobel Kitabevi.

Özgener, Ş. (2020). İş ahlakının temelleri: Yönetsel bir yaklaşım. Nobel Akademik Yayıncılık.

Özkalp, E., & Kırel, Ç. (2001). Örgüt Kültürü (Örgütsel Davranış). Anadolu Üniversitesi Yayınları.

Paliwal, M., & Meshram, M. (2021). Job satisfaction among IT employees: A review of literature. Journal of Science & Technology (JST), 6(Special Issue 1), 494-501.

Ravari, A., Mirzaei, T., Kazemi, M., & Jamalizadeh, A. (2012). Job satisfaction as a multidimensional concept: A systematic review study. Journal of Occupational Health and Epidemiology, 1(2), 95-102. https://doi.org/10.18869/acadpub.johe.1.2.95

Soysal, A., & Tan, M. (2013). İş tatminini̇ etkileyen faktörlerle ilgili̇ hizmet sektöründe yapılan bir araştırma: Kilis ili̇ kamu ve özel banka personeli̇ örneği̇. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 45-63.

Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences (Vol. 3). Sage Publications. https://doi.org/10.4135/9781452231549

Şimşek, M. Ş., Çelik, A., & Akgemci, T. (2015). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış (9. Baskı). Eğitim Yayınevi.

Tietjen, M. A., & Myers, R. M. (1998). Motivation and job satisfaction. Management Decision, 36(4), 226-231. https://doi.org/10.1108/00251749810211027

Tonkin, M. (2016). A review of questionnaire measures for assessing the social climate in prisons and forensic psychiatric hospitals. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 60(12), 1376-1405. https://doi.org/10.1177/0306624X15578834

Tutar, H., & Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: Ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(02), 196-218. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002162

Türk, M. S. (2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. Gazi Kitabevi.

Utriainen, K., & Kyngas, H. (2009). Hospital nurses’ job satisfaction: A literature review. Journal of nursing management, 17(8), 1002-1010. https://doi.org/10.1111/j.1365-2834.2009.01028.x

Uygur, M. N., Çatuk, C., & Uzun, E. (2023). Effect of logistics costs on export and company performance: A research on TRC 1 region companies. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 14(51), 293-307. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.3267

Verplanken, B. (2004). Value congruence and job satisfaction among nurses: A human relations perspective. International Journal of Nursing Studies, 41, 599-605. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2003.12.011

Weiss, D. J., Dawis, R. V., & England, G. W. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota studies in vocational rehabilitation. https://doi.org/10.1037/t05540-000

Yeşil, S., Mavi, Y., & Ceylan, S. (2017). Etik iklim algısı ve bireysel sonuçlar üzerine etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (51), 19-38.

Yılmaz, C., & Akay, E. (2022). Organizasyon kültürünün iş tatmini üzerine etkisi: Zincir restoran işletmeleri üzerine bir uygulama. Journal of Travel and Tourism Research, 21, 61-90.

Yılmaz, C., Karataş, Ö., & Akay, E. (2023). Örgüt ikliminin iş tatmini üzerine etkisi: Zincir restoran işletmeleri üzerine bir uygulama. Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi/Electronic Journal of Social Sciences, 1(12),42-72.

Yousef, D. A. (1998). Satisfaction with job security as a predictor of organizational commitment and job performance in a multicultural environment. International Journal of Manpower, 19(3), 184-194. https://doi.org/10.1108/01437729810216694

Yayınlanmış

2025-03-15

Nasıl Atıf Yapılır

İzci, Y., & Kılıç, C. (2025). Sosyal iklimin iş tatmini üzerindeki etkisinin incelenmesi: Kapsamlı bir analiz. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 16(59), 52–79. https://doi.org/10.70736/ijoess.551