Exploring alternative pathways in the Cyprus dispute: Federalism debates in the Turkish Republic of Northern Cyprus (1990-2020)
Abstract views: 6
/ 
PDF downloads: 12
DOI:
https://doi.org/10.70736/ijoess.1694Keywords:
Annan Plan, Crans-Montana, Federalism, Cyprus Issue, Two-State SolutionAbstract
Cyprus, as one of the most geopolitically strategic regions in the Eastern Mediterranean, is a place where the complexities of a bi-communal structure are acutely experienced. The concept of a federal system—defined as a form of governance bringing together communities with different identities, cultures, or languages under a single political framework—has frequently been proposed as one of the most viable solutions for the unification of the island, aiming to ensure equal political rights and address security concerns for both communities. This study aims to describe and analyze, within an academic framework, the development and applicability of federal and alternative solution models to the Cyprus issue between 1990 and 2020. Conducted through a qualitative methodology, the research employs content analysis based on official documents, political discourse by leaders, and international reports. The findings reveal that while federalism has been supported for many years as a solution model, confidence in this approach declined significantly following the rejection of the Annan Plan in 2004 and the failure of the Crans-Montana negotiations in 2017. The study also evaluates the feasibility of non-federal alternatives from strategic, legal, and diplomatic perspectives. The period between 1990 and 2020 marks the closest historical phase to a comprehensive settlement. In recent years, Turkiye, as one of the guarantor states, has shifted away from the federal model and now advocates for a two-state political framework as a more realistic path to resolution. This study offers a source-based evaluation of the applicability of various proposed solutions.
References
Akıncı, M. (2016). Federal Cyprus: A Vision for the Future. Lefkoşa: Cumhurbaşkanlığı Yayınları.
Anka Enstitüsü. (2025, Temmuz 16). Kıbrıs’ta Çözüm Mü, Oyalama mı? Erişim: https://ankaenstitusu.com/kibrista-cozum-mu-oyalama-mi/
Atun, A (2016). Kıbrıs Adası’nın Jeopolitik Önemi. Yakın Doğu Üniversitesi Yayınları.
Bahcheli, T. (1990). Greek-Turkish Relations Since 1955. Boulder: Westview Press.
BBC Türkçe (2021). Beyaz Saray’da 28 yıl aradan sonra ilk Güney Kıbrıs lideri: ABD, denge politikasını bırakıyor mu? Erişim adresi: http://www.bbc.com/turkce/articles/c5yg40w9y99o Erişim Tarihi: 10.07.2025
Birleşmiş Milletler (UN) (2017). Crans-Montana Müzakereleri Raporu. New York: BM Yayınları.
Burcu, G. (2010). Kıbrıs’ta Çözüm Arayışları ve Federal Model. Ankara: USAK Yayınları.
Central Intelligence Agency. (2023). Cyprus: Geography. In The world factbook. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/cyprus/
Cumhurbaşkanlığı KKTC. (2025, Haziran 14). Kıbrıs'ta çözümün anahtarı: Eşit egemen iki devlet. https://kktcb.org/tr/cumhurbaskani-ersin-tatar-kibrista-cozumun-anahtari-esit-egemen-iki-devlet-13743
Cumhuriyetçi Türk Partisi [CTP]. (2003). Parti programı. (Aktaran: Hatay, M. (2004). Kıbrıs’ta toplumlararası barış arayışı. PRIO Cyprus Reports.)
Çakmak, B. (2016). Kurtlar Sofrasında Kıbrıs. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
Çelik, A., & Yılmaz, E. (2021). Kıbrıs’ta güvenlik ve garantörlük: Çözüm sürecine etkileri. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları, 15(4), 67–89.
Denktaş, R. R. (1995). Kıbrıs meselesi üzerine konuşmalar. Lefkoşa: KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi.
Denktaş, R. R. (1995). Kıbrıs: Zoraki nikâh. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Basım Evi.
Denktaş, R. R. (1997). The Cyprus triangle. London: K. Rustem & Brother.
Dodd, C. H. (1998). The Cyprus imbroglio. London & Huntingdon: The Eothen Press.
Dodd, C. H. (2010). The history and politics of the Cyprus conflict. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230275287
Eroğlu, H. (1975). Kıbrıs uyuşmazlığı ve Kıbrıs Barış Harekâtı. Ankara: Emel Matbaacılık.
Faustmann, H. (2012). Power-sharing and governance in Cyprus: Lessons from federal models. Nicosia: PRIO Cyprus Centre.
Faustmann, H. (2022). Cyprus: The never–ending story of a frozen conflict. In A. Cafruny & L. Tsarouhas (Eds.), The Palgrave handbook of EU crises (pp. 451–469). London: Palgrave Macmillan.
Faustmann, H., & Güneş, C. (2014). The Cyprus problem: History, politics and prospects. London: Routledge.
Faustmann, H., & Kaymak, E. (2008). Cyprus. In R. Emerson (Ed.), Ethnopolitics in a globalized world. London: Routledge.
Gazioğlu, C., Çağatay, M. N., Alpar, B., Yücel, Z. Y., & Tok, B. (2010). Morphological features of Cyprus and surrounding regions. Journal of Marine Sciences, 16(2), 73–85.
Gökçekuş, H., & Atun, A. R. (2020). Kıbrıs’ta federal çözüm ve enerji paylaşımı. Uluslararası Politikalar Dergisi, 12(3), 4–48.
Guterres, A. (2021). Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Kıbrıs raporu. New York: Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği.
Hadjigeorgiou, A. (2020). The fragility of the federal idea in Cyprus. European Political Science Review, 8(2), 45–59.
Hadjipavlou, M. (2021). Women and peace in Cyprus: Representation and experiences of women in the Cyprus conflict. London: I. B. Tauris.
Hadjipavlou, M., & Kanol, B. (2021). Reconciliation in Cyprus: Rethinking approaches and transformative potential. Peacebuilding, 9(3), 259–278.
Hakkı, M. (2007). The Cyprus issue: A documentary history 1878–2007. London: I. B. Tauris. DOI: https://doi.org/10.5040/9780755622252
Hatay, M. (2007). Kıbrıslı Türkler arasında kimlik ve çözüm arayışları. PRIO Cyprus Reports. Nicosia: PRIO Cyprus Centre.
Hatay, M. (2017). Kuzey Kıbrıs’ta nüfus tartışmaları: Sayılar, politikalar ve kimlikler. PRIO Cyprus Centre Report. Nicosia: PRIO Cyprus Centre.
Hatay, M. (2017). Identity, citizenship and conflict in Cyprus. London: Palgrave Macmillan.
Hatay, M. (2020). Two states in Cyprus? The shift in Turkish foreign policy and its implications. PRIO Cyprus Centre Report. Nicosia: PRIO Cyprus Centre.
Hatay, M., & Bryant, R. (2020). Sayıların ötesinde: Kuzey Kıbrıs’ta nüfusun sosyo-politik boyutları. PRIO Cyprus Centre Report. Nicosia: PRIO Cyprus Centre.
International Crisis Group. (2023, April 17). An island divided: Next steps for troubled Cyprus (Europe Report No. 268). Brussels: International Crisis Group.
İsmail, S. (1998). Kıbrıs üzerine bildiriler. Lefkoşa: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi (CYREP).
Ker-Lindsay, J. (2007). EU accession and UN peacemaking in Cyprus. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Ker-Lindsay, J. (2011). The Cyprus problem: What everyone needs to know. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/wentk/9780199757169.001.0001
Ker-Lindsay, J. (2019). Negotiating the Cyprus conflict: Past, present and future. London: I. B. Tauris.
Kıbrıs Postası. (2023). Ersin Tatar ve Nikos Hristodulidis’in müzakere süreci üzerine açıklamaları. Lefkoşa: Kıbrıs Postası Yayınları.
KKTC Cumhurbaşkanlığı. (2020). Ersin Tatar’ın seçim sonrası açıklamaları. Lefkoşa: KKTC Cumhurbaşkanlığı Yayınları.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Necatigil, Z. (1989). The Cyprus question and the Turkish position in international law. Oxford: Oxford University Press.
Necatigil, Z. M. (2000). The Cyprus question and the Turkish position. Oxford: Oxford University Press.
Nowell, L. S., Norris, J. M., White, D. E., & Moules, N. J. (2017). Thematic analysis: Striving to meet the trustworthiness criteria. International Journal of Qualitative Methods, 16(1), 1–13. https://doi.org/10.1177/1609406917733847 DOI: https://doi.org/10.1177/1609406917733847
O’Malley, B., & Craig, I. (1999). The Cyprus conspiracy: America, espionage and the Turkish invasion. London: I. B. Tauris.
Özersay, K. (2013). Kıbrıs’ta toprak, mülkiyet ve güvenlik sorunları üzerine çözüm önerileri. Ankara: Uluslararası İlişkiler Yayınları.
Öztürk, Y. (2015). Kıbrıs’ta federal sistemlerin tarihsel deneyimi ve geleceği. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
Rees, W. J. (1956). The theory of sovereignty restated. In P. Laslett (Ed.), Philosophy, politics and society (pp. 102–146). Oxford: Basil Blackwell.
Serter, V. Z. (1971). Kıbrıs tarihi. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi Yayınları (28/62 sayılı).
Sözen, A. (2004). The Cyprus impasse: The need for a new perspective. Turkish Studies, 5(3), 19–44. https://doi.org/10.1080/1468384042000282779
Sözen, A. (2005). Kıbrıs’ta federalizm ve siyasi eşitlik. Ortadoğu Etütleri, 2(1), 20–35.
Sözen, A. (2025). Renewing hope for Cyprus peace: A novel approach to reconcile the negotiation positions of the Turkish Cypriot side and the Greek Cypriot side. New Perspectives on Turkey, 72, 70–89. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/npt.2024.14
T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2021). Kıbrıs’ta egemen eşitlik temelinde çözüm yaklaşımı. Ankara: T.C. Cumhurbaşkanlığı Yayınları.
T.C. Dışişleri Bakanlığı Arşivi. (2019). Kıbrıs’ta çözüm modelleri ve Türkiye’nin politikası. Ankara: T.C. Dışişleri Bakanlığı.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2005). Kıbrıs politikaları arşivi. Ankara: T.C. Dışişleri Bakanlığı.
Talat, M. A. (2008). Bir dönemin ardından. Lefkoşa: Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Yayınları.
Tamçelik, S. (2008). Kıbrıs’ta federal çözümü destekleyenlerle, karşı çıkanların görüşleri ve bunların mukayesesi. Beykent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1(2), 137–159.
Tatar, E. (2021). Kıbrıs’ta egemen eşitlik ve çözüm süreci. Lefkoşa: KKTC Yayınları.
Tatar, E. (t.y.). İki devletli çözüm açıklamaları. Lefkoşa: KKTC Cumhurbaşkanlığı Basın Bürosu.
Tocci, N. (2009). The Cyprus conundrum and the EU’s role. European Foreign Affairs Review, 14(2), 235–252.
Tocci, N. (2018). Turkey and the European Union: A journey in the unknown. London: Routledge.
Toplumcu Demokrasi Partisi [TDP]. (2005). Parti tüzüğü ve programı. Lefkoşa: TDP Yayınları.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2022). Kıbrıs meselesine dair Türkiye’nin yaklaşımı. Ankara: T.C. Dışişleri Bakanlığı Yayınları.
Tziarras, Z. (2021). Cyprus and Eastern Mediterranean geopolitics: From hydrocarbons to regional instability. Mediterranean Politics, 26(1), 1–24. https://doi.org/10.1080/13629395.2019.1670065
Tziarras, Z. (2021). Cyprus and the Eastern Mediterranean: A regional security complex approach. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 23(2), 159–177. https://doi.org/10.1080/19448953.2021.1876073
Ulusal Birlik Partisi (UBP). (2010). Parti programı. Lefkoşa: UBP Yayınları.
United Nations Security Council. (1990). Resolution 649 (1990). New York: United Nations.
United Nations. (2004). Report of the Secretary-General on the referenda in Cyprus (S/2004/437). New York: United Nations.
United Nations. (2017). Report of the Secretary-General on his mission of good offices in Cyprus (S/2017/814). New York: United Nations.
Üzehan, Büşra (2005). Ateş Çemberinde Kıbrıs (Belgelerle Yunanistan’ın Siyasal Stratejisi ve Türkiye’nin Değişen Paradigması (1931-1974)). Nobel Yayınları.
Yıldız, N. (2021). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde göç ve demografik değişim. Gazimağusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayınları.
Yılmaz, M. (2019). Kıbrıs’ta federalizmin geleceği. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 16(64), 55–78.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı. (2020). Kıbrıs sorununda Yunanistan’ın tutumu. Atina: Yunanistan Dışişleri Bakanlığı Basın Ofisi.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 International Journal of Eurasia Social Sciences
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
