Eğitim sistemi ve eğitim politikaları açısından dezavantajlı göçmen öğrencilere ilişkin bir inceleme: Almanya’daki Türkler
Özet Görüntüleme: 31
/ 
PDF İndirme: 60
DOI:
https://doi.org/10.70736/ijoess.1681Anahtar Kelimeler:
Almanya- dezavantajlı göçmen öğrenciler- eğitim politikaları- eğitim sistemi- TürklerÖzet
Türkler, Almanya’ya 1961’de ilk göç edenlerdendir. Bu çalışma, Türklerin eğitimdeki sorunlarını inceleyen araştırma makalesidir. Araştırmada Almanya’nın eğitim sistemi, göçmenlere yönelik eğitim politikaları, Türk göçmenlerin eğitimdeki zorluklarının saptanması amaçlanmıştır. Bunun için nicel karşılaştırmalar yapılmış; diğer göçmen gruplarla Türklerin eğitimdeki sorunlarına bütüncül yaklaşılmıştır. Araştırmada, Almanya’da göçmenlere özgü eğitim politikalarının uzunca sürede geliştirilmediği belirlenmiştir. Bu politikasızlıktan en fazla etkilenenlerin Türkler olduğu ortaya konulmuştur. Akademik anlamda düşük seviyeli ve mesleki eğitime hazırlık olan “Hauptschule”lere gidenlerin %10,2’sinin Türk olduğu saptanmıştır. Akademik durumları iyi olanların yönlendirildiği ve yükseköğretime devam imkânı sunan “Gymnasium”lara gidenlerin 2002-2003 döneminde %1’inin Türk olduğu, aynı oranın 2018’de ancak %4,4’e yükselebildiği saptanmıştır. Çalışmada, Alman eğitim sisteminin, göçmen öğrencilerin çoğunu yardımcı işçi olarak gördüğü sonucuna varılmıştır. Saptamalara dayanak oluşturan göçmenlerin demografik özelliklerine ait nicel verilere Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve Federal İstatistik Bürosu’ndan (DESTATIS) erişilmiştir. Eğitim durumu, okul tipleri, mesleki eğitim verileri için EURYDICE, DESTATIS ve EUROSTAT istatistikleri kullanılmıştır. Veriler tablo ve grafiklere aktarılarak bazı sonuçlara erişilmiştir. Araştırmada Almanya’daki Türklerin eğitimde başarılı olmaları için Almancayı öğrenmeleri önerilmektedir. Türk ebeveynlerin okulu sıklıkla ziyaret edip çocuklarıyla ilgilenmeleri, üst eğitim kurumu yönlendirmesi yapan okul ve öğretmenle iletişimde olmaları tavsiye edilmektedir. Hâlihazırda göçmenlere yönelik Almanca öğretimini önceleyen, Almancayı öğrendikten sonra mesleki eğitimi esas alan projeler dışında politikalara rastlanmamıştır.
Referanslar
Abadan Unat, N. (2017). Bitmeyen göç konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa (4. baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Abalı, Ü. (2000). Almanya’daki Türk eğitimciler için öğretmen el kitabı. Milli Eğitim Basımevi.
Akyol, Ç. (2011). Zuhause in Almanya - 50 jahre Türkische einwanderung in Deutschland. Heinrich Böll Stiftung Heimatkunde Migrationspolitisches Portal. https://heimatkunde.boell.de/de/2013/11/18/zuhause-almanya-50-jahre-t%C3%BCrkische-einwanderung-deutschland?gad_source=1&gclid=EAIaIQobChMI8Jvg683shgMVjKhoCR37YA4yEAAYASAAEgIpD_D_BwE
Arayıcı, A. (2002). Türkiye’den Avrupa’ya göçün 40 yılı. Ceylan Yayınları.
Aydın, Y. (2021). Türk-Alman göçü ve siyaset: etkileşim, değişim ve dönüşüm. B. Ulus (Ed.). Misafir göçmen yerli (Almanya’ya işgücü göçünün 60’ıncı yılı) (ss. 111-139). İBB Yayını.
Baran, R. (2002). Federal Almanya eğitim yapısı ve göçmen işçi çocuklarının eğitim sorunları. www.ozgurpolitika.org/2000/04/22/hab29.html
Bingöl, A. S. & Özdemir, M. Ç. (2014). Almanya ve Hollanda’da Türk göçmen işçi çocuklarına uygulanan eğitim politikaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 12 (2), 134-157.
Bloch, A., Chimienti, M., Counilh, A., Hirsch, S., Tattolo, G., Ossipow, L., & Wihtol de Wenden, C. (2015). The children of refugees in Europe: Aspirations, social and economic lives, identity and transnational linkages [New arrivals and learning – reception and inclusion]. (Working paper).
Bundesamt für Migration und Flüchtlinge. (2023). Wegweiserkurse für asylsuchende. https://www.bamf.de/DE/Themen/Integration/ZugewanderteTeilnehmende/ErsteOrientierung/Wegweiserkurse/wegweiserkurse-node.html
Castles, S. & Miller, M. J. (2008). Göçler çağı: Modern dünyada uluslararası göç hareketleri. (B. U. Bal ve İ. Akbulut, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını.
Cuntz, E. (2011). Türk işçi alımı anlaşmasının 50 yılı – Geriye dönük bir değerlendirme. J. Senkyr (Ed.). Almanya’ya Türk Göçünün 50. Yılında Türk-Alman İlişkilerinin Dünü, Bugünü ve Geleceği Konferansı Bildiriler Kitabı (ss. 7-11). Konrad Adenauer Stiftung Yayını.
Çağlar, A. & Soysal, L. (2015). Introduction: Türkish migration to Germany-forty years after. Cambridge University Press.
Çeliktaş Ekti, M. (2009). Türken ın der Bundesrepublık Deutschland demographısche struktur der Türkıschen gesellschaft ın der Bundesrepublık Deutschland, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2009 Güz (11), 21-35.
Deutschland.de. (2023). So funktioniert das deutsche schulsystem. https://www.deutschland.de/de/topic/wissen/das-schulsystem-in-deutschland-im-ueberblick
Erdoğan, M. M. (2021). Almanya’daki Türkler ve 60 yılın muhasebesi: karşılıklı mantalite değişimi. B. Ulus (Ed.). Misafir göçmen yerli (Almanya’ya işgücü göçünün 60’ıncı yılı) (ss. 15-105). İBB Yayını.
Erşekerci, N. B. (2020). The role of education on integration policies: A comparison of Sweden, Germany and Turkey after the Syrian refugee crisis. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
European Community Statistical Office. (Eurostat). (2023a). Share of pupils from age 3 years to the starting age of compulsory education at primary level who are enrolled in early childhood education, 2020. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Share_of_pupils_from_age_3_years_to_the_starting_age_of_compulsory_education_at_primary_level_who_are_enrolled_in_early_childhood_education,_2020_(%25)_ET2022.png
European Community Statistical Office. (Eurostat). (2023b). Number of primary education pupils, 2020. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Primary_education_statistics
EURYDICE. (2021). The education system in the Federal Republic of Germany 2018/2019. Bonn KMK.
George, P. (1991). Nüfus coğrafyası. (T. Gökçöl, Çev.). İletişim Yayıncılık.
Girgin, M. & Gülersoy, A. E. (2017). Coğrafya’da indirgemecilik sorunu. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 135-146.
Gitmez, A. (1983). Yurt dışına işçi göçleri ve geri dönüşler. Alan Yayıncılık.
Hunn, K. (2005). Näcstes jahr kehren wir zurück… (Die geschichte der Türkischen gastarbeiterin der Bundesrepublik). Wallstein Verlag.
İçduygu, A. & Yakıcı, B. (2021). Almanya ve Türkiye’nin ulusötesi ortak yurttaşları: 1961’den 2021’e altmış yılın sonucu. B. Ulus (Ed.). Misafir göçmen yerli (Almanya’ya işgücü göçünün 60’ıncı yılı) (ss. 233-253). İBB Yayını.
International Organization for Migration. (IOM). (2005). Dimensions of integration: migrant youth in central European countries. IOM Publishing.
Kappler, A. & Reîchart, S. (2003). Tatschen über Deutschland. Media Consulta Deutschland GmbH.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. baskı). Nobel Yayıncılık.
Kardaş, D. (2014). Dezavantajlı olarak kabul edilen öğrencilerin okuma anlama gelişimlerini etkileyen unsurlar ve çözüm önerileri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
Kaya, İ. (2011). Avrupalı Türkler: Misafir işçilikten Avrupa vatandaşlığına. Doğu Coğrafya Dergisi, 13(19), 149-166.
Kaya, A. (2021). Geçmişten bugüne Almanya’da Türkler. B. Ulus (Ed.). Misafir göçmen yerli (Almanya’ya işgücü göçünün 60’ıncı yılı) (ss. 189-217). İBB Yayını.
Kemiksiz, N. (1989). Yurt dışına işçi göçü ve bu olgunun dönen işçilerin siyasal tutum ve davranışları üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kırmızı, B. (2016). Göçmen Türklerin Almanya’da yaşadığı sorunların dünü ve bugünü. Journal of Turkish Language and Literature, 2(3), 145-156.
Kongar, E. (1989). Türkiye’nin toplumsal yapısı. Remzi Kitabevi.
Morgül, S. (2024). Göç kapsamında olan dezavantajlı öğrenciler: kapsayıcı yaklaşım ile okul öncesi eğitimin katkısı, okul yöneticisi ve öğretmenlerin rolü. İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5(1), 32-40.
Mortan, K. & Sarfati, N. (2011). Vatan olan gurbet Almanya’ya işçi göçünün 50. yılı. Türkiye İşbankası Kültür Yayınları.
MEB TTKB. (Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı). (2022). Denklik kılavuzu. http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/denklik/denklikk%C4%B1lavuzu.pdf
Münz, R. & Ulrich, R. (1997). Changing patterns of immigration to Germany, 1945-1995. M. Rainer and M. Weiner (Eds.). Migrants, refugees, and foreign policy: U.S. and German policies toward countries of origin (ss. 84-93). Berghahn Books.
Nuruan, M., Güneş, T., Beder Şen, R., Güneş, S., Kalaycı, A. R. & Kaplan, M. (2005). Federal Almanya’da yaşayan Türklerin aile yapısı ve sorunları araştırması. Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayını.
Öngör, S. (1961). Coğrafya sözlüğü. Milli Eğitim Basımevi.
Pattison, W. D. (2003). Coğrafyanın dört geleneği. (Y. Arı, Çev.). Ege Coğrafya Dergisi, 12, 119-125.
Peköz, M. (2002). Avrupa Birliği’nde göçmenler, Almanya’da Türkler/Kürtler. Gün Yayıncılık.
Petschel, A. (2021). Kinder mit migrationshintergrund (daten report 2021). https://www.bpb.de/kurz-knapp/zahlen-und-fakten/datenreport-2021/bevoelkerung-und-demografie/329526/kinder-mit-migrationshintergrund/
Pur, N. (1974). Uluslararası iş gücü hareketleri ve Türkiye. İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınevi.
Schierup, C. U. (2006). Migration, citizenship, and the Europan welfare state. OUP.
Soyudoğru, R. İ. (2019). Almanya’ya göç ve sığınmacı sorununun Almanya’ya etkileri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeni Yüzyıl Üniversitesi.
Statistisches Bundesamt. (DESTATIS). (2023a). Ausländische bevölkerung nach ausgewählten staats-angehörigkeiten von 2016 bis 2022. https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Tabellen/rohdaten-auslaendische-bevoelkerung-zeitreihe.html?view=main[Print]
Statistisches Bundesamt. (DESTATIS). (2023b). Bildung in zahlen 2020/2021. https://www.destatis.de/DE/Mediathek/Digitales-Magazin/Bildung/_inhalt.html
Statistisches Bundesamt. (DESTATIS). (2023c). Ausländische bevölkerung 2015 bis 20221 nach ausgewählten staatsangehörigkeiten. https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Tabellen/auslaendische-bevoelkerung-staatsangehoerigkeit-jahre.html
Statistisches Bundesamt. (DESTATIS). (2023d). Bildungsstand: Verteilung der Bevölkerung mit türkischem Migrationshintergrund in Deutschland nach höchstem Schulabschluss im Jahr 2022. https://de.statista.com/statistik/daten/studie/165263/umfrage/verteilung-der-tuerkischstaemmigen-bevoelkerung-in-deutschland-nach-schulbildung/
Statistisches Bundesamt. (DESTATIS). (2023e). Bildung (3), auszug aus dem datenreport 2021. https://www.destatis.de/DE/Service/Statistik-Campus/Datenreport/Downloads/datenreport-2021-kap-3.pdf?__blob=publicationFile
Süsmuth, R. (2021). Türk iş göçü ve eğitim. B. Ulus (Ed.). (O. Duman, Çev.). Misafir göçmen yerli (Almanya’ya işgücü göçünün 60’ıncı yılı) (ss. 280-290). İBB Yayını.
Şahin, S. (2015). Geçmiş günümüz ve gelecekte nüfus gerçeği. (3. baskı). Pegem Akademi Yayını.
Şen, F. (1993). 32 yıllık göçün hikâyesi: Federal Almanya’da Türkler; misafir işçilikten Türk azınlığa. Türkiye Araştırmalar Merkezi Yayını.
Şen, F. & Koray, S. (1993). Türkiye’den Avrupa topluluğuna göç hareketleri. Önel Yayınevi.
Tosun, M. (2021). Almanya’ya iş gücü göçünün 60 yıllık kronolojisi. B. Ulus (Ed.). Misafir göçmen yerli (Almanya’ya işgücü göçünün 60’ıncı yılı) (ss. 594-599). İBB Yayını.
Tümertekin, E. (1997). İstanbul insan ve mekân. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını.
Tümertekin, E. & Özgüç, N. (1997). Beşeri coğrafya (insan-kültür-mekân). Çantay Kitabevi.
Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2016). Beşeri coğrafya (insan. kültür. mekân). (16. baskı). Çantay Kitabevi.
Wallraf, G. (1985). Ganz unten. Verlag Kiepenheuer.
Yavan, N. (2005). Bilim felsefesi bakımından coğrafyada pozitivist yaklaşım. Ulusal Coğrafya Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 405-411). Türk Coğrafya Kurumu Yayını.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Burhan Can
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
_ET2022.png){kind=link}