BRICS’ın genişleme süreci ve Türkiye’nin olası BRICS üyeliğinin analizi


Özet Görüntüleme: 26 / PDF İndirme: 13

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.70736/ijoess.2071

Anahtar Kelimeler:

BRICS- Türkiye- Çin- Rusya- Türk Dış politikası

Özet

Küresel ekonomi için yeni ve daha iyi bir kalkınma biçimi olarak gündeme gelen BRICS, kurulduğu 2006 yılından beri hem bölgesel hem de uluslararası aktörler tarafından en çok takip edilen örgütlerden biri haline gelmiştir. Son yıllarda küresel ekonomiyi şekillendirmede yeni ve umut verici bir aktör olarak gelişme kaydeden BRICS, Batı tarafından yönlendirilen küresel ekonomik yapıya alternatif olabilme potansiyeline sahip olmuştur. Bu gelişmelerle birlikte, BRICS’e katılmak isteyen ülkelerin sayısında da gözle görülür bir artış söz konusu olmuştur. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, son yıllarda Batı ile çok istikrarlı ilişkiler sürdüremeyen Türkiye, değişen küresel şartlara bağlı olarak, mensubu olduğu uluslararası kurum ve kuruluşlarla olan siyasi ve ekonomik ilişkilerini koruyarak, farklı kurum ve kuruluşlar ile de siyasi ve ekonomik ilişkiler kurabileceği sinyalini vermiştir. Bu çalışma, BRICS’ın katettiği mesafeyi, küresel ekonomiye yönelik hedeflerini ve geleceğini ele alarak, Türkiye’nin Batı ile olan siyasi ve ekonomik ilişkileri çerçevesinde BRICS’e üye olma ihtimalini analiz etmektedir. Elde edilen bulgular, Türkiye’nin Batı ile ilişkilerini tamamen koparmadan BRICS ülkeleri ile ekonomik ve diplomatik ilişkilerini geliştirme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Ayrıca Türkiye’nin BRICS üyeliği, ekonomik çeşitlilik, enerji iş birliği ve çok kutuplu uluslararası düzen arayışına katkı sağlayabilecek fırsatlar barındırsa da Batı ile ilişkilerde yaşanabilecek gerilimler ile BRICS içi farklılıklar, Türkiye-BRICS ilişkilerinde baskı oluşturma ihtimali taşımaktadır.

Referanslar

Abay, E., & Yıldırım G. (2018). Dünya Ticaret Örgütü’nde tartışmalar 24. yılında da devam edecek. https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/dunya-ticaret-orgutunde-tartismalar-24-yilinda-da-devam-edecek/1352673

Abay, E.G. (2024). Üye ülke sayısını iki kat artıran BRICS, küresel ekonomi ve enerjideki rolünü büyütüyor. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/uye-ulke-sayisini-iki-kat-artiran-brics-kuresel-ekonomi-ve-enerjideki-rolunu-buyutuyor/3100861

Armijo, L. E. (2007). The BRICS Countries (Brazil, Russia, India and China) as analytical category: Mirage or insight? Asian Perspective, 31(4), 7-42. DOI: https://doi.org/10.1353/apr.2007.0001

Arslan, A. (2021). Çin’in 2049 küresel hâkimiyet stratejisi için Asya Müslüman Hilali’nin hayatî önemi. Independent Türkçe. https://www.indyturk.com/node/388446/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/%C3%A7inin-2049-k%C3%BCresel-h%C3%A2kimiyet-stratejisi-i%C3%A7in-asya-m%C3%BCsl%C3%BCman-hilalinin

Aşçı, M. E. (2019). BRICS ülkelerinin küresel güç olma potansiyelleri ve Türkiye. Uluslararası Hukuk ve Sosyal Bilim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 39-60.

Ateş, D. (2012). Uluslararası örgütler: Devletlerin örgütlenme Mantığı. Dora Yayınları.

Ayar, S. (2014). BRICS Kalkınma Bankası Ne Anlama Geliyor, http://www.abhaber.com/brics-kalkinma-bankasi-ne-anlama-geliyor/

Rashmi, G., & Uygun, H. (2020). Bilateral Trade: Between India and Türkiye, Journal of Business and Trade, 1(1), 53-60.

Battal T., & Akan E. (2019). BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin performans ve potansiyel kriterleri çerçevesinde değerlendirilmesi, Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 1-35. https://doi.org/10.14514/BYK.m.26515393.2019.7/1.1-35 DOI: https://doi.org/10.14514/BYK.m.26515393.2019.7/1.1-35

BBC. (2025, Mayıs 16). Hindistan’da Türkiye boykotu: Çelebi lisans iptaline karşı açtığı davayı kaybetti. BBC Türkçe Resmî İnternet Sitesi. https://www.bbc.com/turkce/articles/c1mg52mm4v4o

BBC. (2014, Temmuz 15). BRICS ülkelerinden IMF ve Dünya Bankası’na alternatif. BBC Türkçe Resmî İnternet Sitesi. https://www.bbc.com/turkce/ekonomi/2014/07/140715_bric_imf

BBC. (2009, June 16). Nations Eye Stable Reserve System. BBC Official Website. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/8102216.stm

BRICS Information Centre. (2009, July 16). Joint Statement of the BRIC Countries’ Leaders. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/090616-leaders.html

BRICS Information Centre. (2010, April 15). 2nd BRIC Summit of Heads of State and Government:

Joint Statement. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/100415-leaders.html

BRICS Information Centre. (2011, April 14). Sanya Declaration. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/110414-leaders.html

BRICS Information Centre. (2012, March 29). Fourth BRICS Summit: Delhi Declaration. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/120329-delhi-declaration.html

BRICS Information Centre. (2013, March 27). BRICS and Africa: Partnership for Development, Integration and Industrialisation. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/130327-statement.html

BRICS Information Centre. (2014, July 15). The 6th BRICS Summit: Fortaleza Decleration. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/140715-leaders.html

BRICS Information Centre. (2015, July 9). VII BRICS Summit: 2015 Ufa Decleration. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/150709-ufa-declaration_en.html

BRICS Information Centre. (2017, September 4). BRICS Leaders Xiamen Decleration. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/170904-xiamen.html

BRICS Information Centre. (2018 July, 26). BRICS in Africa: Collaoration for Inclusive Growth and Shared Prosperity in the 4th Industrial Revolution. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/180726-johannesburg.html

BRICS Information Centre. (2021, September 9) XIII BRICS Summit: New Delhi Declaration. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/210909-New-Delhi-Declaration.html

BRICS Information Centre. (2021, October 23) Strengthening Multilateralism for Just Global Development and Security. BRICS Official Website. http://www.brics.utoronto.ca/docs/241023-declaration.html

BRICS Brasil. (2025, January 20). About the BRICS. BRICS Official Website. https://brics.br/en/about-the-brics,

Bulut, E., & Tokatlıoğlu, İ. (2022). Türkiye Ekonomisi İçin Genişletilmiş Taylor Kuralı Analizi: ARDL Sınır Testi. Fiscaoeconomia, 6(3), 976-1002. https://doi.org/10.25295/fsecon.1063913 DOI: https://doi.org/10.25295/fsecon.1063913

Ceran, A. (2019). 11’inci BRICS Zirvesi’nin Ardından: Çin, Diğerleri ve Ötekiler, İktisadi Kalkınma Vakfı, 16-19 Kasım, https://bulten.ikv.org.tr/?ust_id=9677&id=9679

Çelik, M. (2017). Devletlerin egemen eşitliği: Bir uluslararası ilişkiler miti. Nobel Akademik Yayıncılık, 31.

Deutsch, K. W., & Singer, J. D. (1964). Multipolar Power Systems and International Stability. World Politics, 16(3), 390–406. https://doi.org/10.2307/2009578 DOI: https://doi.org/10.2307/2009578

Duran, B. (2024). Çok kutuplu dünyada türkiye’nin yeri. Setav Org. https://www.setav.org/cok-kutuplu-dunyada-turkiyenin-yeri

Demirtepe, T., Özdal, H. Has, K., & Özertem, H. (2013). Türkiye-Russia Relations in the Post-Cold War Era: Current Dynamics, Future prospects, Uluslararası Stratejik Araştırmalar kurumu (USAK).

Domazeti, R. (2023). Çin Arabuluculuğunda Suudi Arabistan-İran Anlaşması: İçeriği bölgesel ve küresel jeopolitiğe etkileri ve çıkmazlar. İnsamer. https://www.insamer.com/tr/cin-arabuluculugunda-suudi-arabistan-iran-anlasmasi-icerigi-bolgesel-ve-kuresel-jeopolitige-etkileri-ve-cikmazlari.html

Egeli, S. (2019). Making sense of Turkey’s Air and missile defense merry-go-round. all azimuth: A Journal of Foreign Policy and Peace, 8(1), 69-92. https://doi.org/10.20991/allazimuth.470640 DOI: https://doi.org/10.20991/allazimuth.470640

Ersungur, M.Ş., Boz-Çelebi, F., & Çınar, Ö. (2017). Türkiye ile BRICS ülkeleri arasındaki dış ticaret ı̇lişkileri: Girdi-çıktı yöntemi ı̇le bir analiz, Business and Economics Research Journal, 8(3), 395-412. DOI: https://doi.org/10.20409/berj.2017.57

Euronews. (2023, Ağustos 21). Dünya nüfusunun yüzde 40’ından fazlasına ve küresel ekonominin çeyreğine sahip BRICS grubu, yeni üyelerle büyüme arayışında. https://tr.euronews.com/2023/08/21/iran-suudi-arabistan-arjantin-ve-digerleri-hangi-ulkeler-neden-bricse-katilmak-istiyor

Euronews. (2024, Eyül 2). ‘Türkiye BRICS’e başvurdu’ iddiası: Dışişleri, ‘bu konuda bilgi paylaşmadıklarını’ belirtti. https://tr.euronews.com/2024/09/02/turkiye-bricse-katilmak-icin-aylar-once-resmi-basvuruda-bulundu-iddiasi,

Güvendik, Ö. M. (2023). Güney Afrika’da düzenlenen 15. BRICS Zirvesi sona erdi. Anadolu haber Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/guney-afrikada-duzenlenen-15-brics-zirvesi-sona-erdi/2975848

Ikenberry, G. J. (2001). After Victory: Institutions, Strategic Restraint, and the Rebuilding of Order After Major Wars. Princeton University Press. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400823963

İstikbal D., & Dilek Ş. (2019) Dönüşen dünya düzeninde “BRICS” Ve Türkiye’ye etkisi, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4(7), 48-60.

Izoria, M. (2024). Geopolitical Struggle for a Multipolar World Order. Internatıonal Scıentıfıc Journal “The Caucasus And The World”, (28), 134–140. https://doi.org/10.52340/isj.2024.28.15. DOI: https://doi.org/10.52340/isj.2024.28.15

Jash, A. (2017). The Emerging Role of BRICS in the Changing World. http://www.indrastra.com/2017/06/PAPER-The-Emerging-Role-of-BRICS-in-the-Changing-World-Order-003-06-2017-0054html

Jones, S. (2015). Financing Gloval Development: The BRICS New Development Bank, Bonn: German Development Institute.

O’Neill, J. (2001). Building better global economic BRIC’s, Goldman Sachs Global Economics Paper 66. https://www.goldmansachs.com/pdfs/insights/archive/archive-pdfs/build-better-brics.pdf

Poyraz, M. (2019). BRICS: Bir alternatif düzen arayışı mı? Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 24(10), 434-449. https://doi.org/10.21076/vizyoner.509625 DOI: https://doi.org/10.21076/vizyoner.509625

Küçükoğlu, S. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin küresel ekonomik göstergeleri ve Türkiye’de Bankacılık ve Finans Sektörüne etkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1269-1291. https://doi.org/10.46928/iticusbe.870711 DOI: https://doi.org/10.46928/iticusbe.870711

McCarthy, S. (2022). In Beijing’s BRICS summit, Putin is back on the world stage. CNN World. https://edition.cnn.com/2022/06/22/asia/brics-summit-china-russia-beijing-2022-intl-hnk-mic/index.html

Mearsheimer, J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. W.W. Norton.

Ministry of Foreign Affairs of the People’s Republic of China, (2022, June 23). XIV BRICS Summit Beijing Declaration. http://brics2022.mfa.gov.cn/eng/dtxw/202206/t20220624_10709295.html

Ministery of External Affairs of India, (2022, June 23). XIV BRICS Summit Beijing Declaration. https://www.mea.gov.in/bilateral-documents.htm?dtl/35435/XIV+BRICS+Summit+Beijing+Declaration

Muratoğlu, G. D. (2020). Türk Lirasının değer kaybetmesi ve düşük döviz rezervleri üzerine bir değerlendirme. İksad Publishing House.

Özatay, F. (2011). Merkez Bankası’nın yeni para politikası: İki hedef-üç ara hedef-üç araç. İktisat, İşletme ve Finans, 26(302), 27-43. DOI: https://doi.org/10.3848/iif.2011.302.2743

Piper, L. (2015). The BRICS Phenomeon: From regional economic leaders to global political players, Bicas, Working Paper 3. https://www.researchgate.net/publication/275830654.

Quabiz, M. (2020). Türkçe ve Hintçe-Urduca Ortak Kelimeler Yardımıyla Hindistanlı Öğrencilere Türkçe Öğretimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ranjan, A. (2016). BRICS-BIMSTEC, Outreach Summit and Bangladesh. Indian Council of World Affairs. https://www.icwa.in/show_content.php?lang=1&level=3&ls_id=1924&lid=533

SETA, (2023, Ağustos 23). 15. BRICS Zirvesi. https://www.setav.org/uzmanlar-cevapliyor/uzmanlar-cevapliyor-15-brics-zirvesi

T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2024). “Hindistan’ın Ekonomisi”. https://www.mfa.gov.tr/hindistan-ekonomisi.tr.mfa

T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2024).Türkiye’nin BRICS’e üyeliğinin Hindistan tarafından engellendiği iddiasına ilişkin açıklama, https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/turkiyenin-bricse-uyeliginin-hindistan-tarafindan-engellendigi-iddiasina-iliskin-aciklama#:~:text=Zirvede%20BRICS%20topluluğunun%20genişlemesiyle%20ilgili,dışında%20yapılan%20açıklamalara%20itibar%20etmeyiniz

Ulusoy Karacaer, M. (2018). SD Analiz-10. BRICS Zirvesi ve Türkiye. Stratejik Düşünce Enstitüsü. https://www.sde.org.tr/analizler/sd-analiz-10-brics-zirvesi-ve-turkiye-analizi-6113

Vandemoortel, M., Bird, K., Toit, A. D., Liu, M., Sen, K., & Soares, F. V. (2013). Building blocks for equitable growth: lessons from the BRICS. Working Paper, 365, 1-50. https://odi.org/en/publications/building-blocks-for-equitable-growth-lessons-from-the-brics/

Waltz, K. (1979). Theory of International Politics. McGraw-Hill.

Wilson D., & Purushothaman R. (2003). Dreaming with BRICs: The Path to 2050, Global Economics. Goldman Sachs.

Wohlforth, W. (1999). The Stability of a Unipolar World. International Security. 24 (1): 5–41. https://doi.org/10.1162/016228899560031 DOI: https://doi.org/10.1162/016228899560031

Yaşar, F., & Bolat, İ. (2023). BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin ekonomik performansının dış ticaret verileri kapsamında TOPSIS yöntemi ile incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 181-194. https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1371542 DOI: https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1371542

Yıldırımçakar, E. (2022). Türkiye-Çin ilişkilerine etki eden iç ve dış faktörler. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 22(1), 155-184. https://doi.org/10.32449/egetdid.1008864 DOI: https://doi.org/10.32449/egetdid.1008864

İndir

Yayınlanmış

2025-09-15

Nasıl Atıf Yapılır

Yıldırımçakar, E., & Çam, İrem S. (2025). BRICS’ın genişleme süreci ve Türkiye’nin olası BRICS üyeliğinin analizi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 1935–1964. https://doi.org/10.70736/ijoess.2071