Kadın hentbol sporcularının başarı hedefleri ve mükemmeliyetçiliklerinin ahlaktan uzaklaşmayı belirlemedeki rolü


Özet Görüntüleme: 369 / PDF İndirme: 270

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.7739739

Anahtar Kelimeler:

Spor, Ahlaktan Uzaklaşma, Başarı Hedefleri, Mükemmeliyetçilik

Özet

Spor alanında katılımcıların istenmeyen tutum ve davranışlarının ortaya çıkmasını engellemek amacıyla ahlaktan uzaklaşmanın öncüllerinin belirlenmesi önemlidir. Bu çerçevede araştırmanın amacı, kadın hentbol sporcularının mükemmeliyetçi eğilimleri ve başarı hedeflerinin ahlaktan uzaklaşmalarındaki olası rolünü belirlemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 134 kadın hentbol sporcusu ( yaş=20,72±4,10) katılmıştır. Veriler ‘Sporda Ahlaktan Uzaklaşma Ölçeği, Sporda 2x2 Başarı Hedefleri Envanteri ve Spora Özgü Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği’ kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde çoklu doğrusal regresyon analizi ve pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, kadın hentbol sporcularının ahlaktan uzaklaşma puanlarının ( =4,58±1,35) orta düzeye yakın olduğunu ortaya koymuştur. Ahlaktan uzaklaşma puanları ile ustalık yaklaşma, ustalık kaçınma, performans yaklaşma, performans kaçınma, hatalarla aşırı ilgilenme, algılanan aile baskısı ve kişisel standartlar boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Ayrıca, kadın hentbolcuların ahlaktan uzaklaşmalarını yordamada başarı hedeflerinin ve mükemmeliyetçi eğilimlerinin etkisinin olmadığı bulunmuştur. Araştırma sonuçları, kadın hentbolcuların başarı hedefleri ve mükemmeliyetçi eğilimlerinin ahlaktan uzaklaşmalarında önemli bir rolü olmadığını ortaya koymuştur.

Referanslar

Al-Yaaribi, A., Kavussanu, M., & Ring, C. (2016). Consequences of prosocial and antisocial behavior for the recipient. Psychology of Sport & Exercise, (26), 102–112. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2016.06.012

Ames, C., & Archer, J. (1988). Achievement goals in the classroom: Students' learning strategies and motivation processes. Journal of Educational Psychology, 80(3), 260-267. https://doi.org/10.1037/0022-0663.80.3.260

Atkinson, F., Martin, J.J., & Moore, E.W.G. (2022). A model of perfectionism, moral disengagement, altruism, and antisocial and prosocial behaviors in wheelchair athletes. Adapted Physical Activity Quarterly, 1(aop), 1-18. https://doi.org/10.1123/apaq.2021-0086

Bandura, A. (2002). Selective moral disengagement in the exercise of moral agency. Journal of Moral Education, (31), 101–119. https://doi.org/10.1080/0305724022014322

Bao, Z., Zhang, W., Lai, X., Sun, W., & Wang, Y. (2015). Parental attachment and Chinese adolescents' delinquency: The mediating role of moral disengagement. Journal of Adolescence, (44), 37-47. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2015.06.002

Boardley, I.D., & Kavussanu, M. (2008). The moral disengagement in sport scale – short. Journal of Sports Sciences, 26, 1507–1517. https://doi.org/10.1080/02640410802315054

Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2009). The influence of social variables and moral disengagement on prosocial and antisocial behaviours in field hockey and netball. Journal of Sports Sciences, 27(8), 843-854. https://doi.org/10.1080/02640410902887283

Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2010). Effects of goal orientation and perceived value of toughness on antisocial behavior in soccer: The mediating role of moral disengagement. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(2), 176-192. https://doi.org/10.1123/jsep.32.2.176

Conroy, D.E., Elliot, A.J., & Hofer, S.M. (2003). A 2×2 achievement goals questionnaire for sport: Evidence for factorial invariance, temporal stability, and external validity. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25(4), 456-476. https://doi.org/10.1123/jsep.25.4.456

Çepikkurt, F. (2011). Üniversiteli hentbolcuların mükemmeliyetçilik ve kaygı düzeyleri ile başarı hedefleri ve müsabaka sonuçlarına yaptıkları yükleme biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor A.B.D.], Adana.

Çifçi, F., Çepikkurt, F., Pehlevan, Z., & Ballıkaya E. (2017, November 15-18). Role of achievement goals, perfectionism and win-loss perception in determining the moral disengagement in athletes [Conference presentation abstract]. The 15th International Sport Sciences Congress, Antalya, Turkey.

Duda, J. L., Olson, L. K., & Templin, T. J. (1991). The relationship of task and ego orientation to sportsmanship attitudes and the perceived legitimacy of injurious acts. Research Quarterly for Exercise and Sport, 62(1), 79-87. https://doi.org/10.1080/02701367.1991.10607522

Duda, J. (2001). Achievement goal research in sport: pushing the boundaries and clarifying some misunderstandings. Glyn C. Roberts (Ed.), In Advances in Motivation in Sport and Exercise (pp 129-182). Human Kinetics.

Dunn, J. G., Dunn, J. C., & Syrotuik, D. G. (2002). Relationship between multidimensional perfectionism and goal orientations in sport. Journal of Sport and Exercise Psychology, 24(4), 376-395. https://doi.org/10.1123/jsep.24.4.376

Flett, G.L., & Hewitt, P.L. (2016). Reflections on perfection and the pressure to be perfect in athletes, dancers, and exercisers: A focus on perfectionistic reactivity in key situations and life contexts. A. P. Hill (Ed.), In The Psychology of Perfectionism in Sport, Dance And Exercise (pp. 312-336). Routledge.

Gentile, A., Milovanovic, I., Pišot, S., Bianco, A., & Lavanco, G. (2022). Moral disengagement in youth athletes: A narrative review. Journal of Functional Morphology and Kinesiology, 7(2), 1-13. https://doi.org/10.3390/jfmk7020033

Gonçalves, C.E., e Silva, M.J.C., Cruz, J., Torregrosa, M., & Cumming, S. (2010). The effect of achievement goals on moral attitudes in young athletes. Journal of Sports Science & Medicine, 9(4), 605-611.

Gutierrez, M., & Ruiz, L. M. (2009). Perceived motivational climate, sportsmanship, and students' attitudes toward physical education classes and teachers. Perceptual and Motor Skills, 108(1), 308-326. https://doi.org/10.2466/pms.108.1.308

Gürpınar, B. (2015). Sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği kısa formunun Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 57-64. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000269

Hadley, A. (2015). Predicting moral behaviour in sport: individual and interactive relationships involving motivational climate, gender, and perfectionism, Unpublished Doctoral dissertation. Lakehead University Department of Kinesiology. Ontario, Canada

Hardwick, B., Madigan, D.J., Hill, A.P., Kumar, S., & Chan, D.K. (2022). Perfectionism and attitudes towards doping in athletes: The mediating role of achievement goal orientations. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 20(3), 743-756. https://doi.org/10.1080/1612197X.2021.1891124

Hodge, K., & Lonsdale, C. (2011). Prosocial and antisocial behavior in sport: the role of coaching style, autonomous vs. controlled motivation, and moral disengagement. Journal of Sport & Exercise Psychology, 33(4), 527-547.

Hsu, W.T., & Pan, Y.H. (2018). Moral disengagement and student misbehavior in physical education. Journal of Sports Science & Medicine, 17(3), 437-444.

Işım, A.T., Güvendi, B., & Toros, T. (2015). Amatör lig futbolcularında sporda ahlaktan uzaklaşma, güdüsel iklim ve karar verme. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(1), 54-62. https://doi.org/10.24289/ijsser.483295

Kavussanu, M. (2008). Moral behaviour in sport: A critical review of the literature. International Review of Sport and Exercise Psychology, 1(2), 124-138. https://doi.org/10.1080/17509840802277417

Kavussanu, M., & Ntoumanis, N. (2003). Participation in sport and moral functioning: Does ego orientation mediate their relationship?. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25(4), 501-518. https://doi.org/10.1123/jsep.25.4.501

Kavussanu, M., & Spray, C. M. (2006). Contextual influences on moral functioning of male youth footballers. The Sport Psychologist, 20(1), 1-23. https://doi.org/10.1123/tsp.20.1.1

Kavussanu, M., Yukhymenko-Lescroart, M.A., Elbe, A.M., & Hatzigeorgiadis, A. (2020). Integrating moral and achievement variables to predict doping likelihood in football: A cross-cultural investigation. Psychology of Sport and Exercise, 47, 101518. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2019.04.008

Kazak-Çetinkalp, Z. (2009). Sporda hür irade kuramı ve başarı hedefi kuramının değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sporda Psiko-Sosyal Alanlar A.B.D. İzmir.

Miller, B.W., Roberts, G.C., & Ommundsen, Y. (2004). Effect of motivational climate on sportspersonship among competitive youth male and female soccer players. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 14, 193–202. https://doi.org/10.1111/j.1600-0838.2003.00320.x

Ommundsen, Y., Roberts, G.C., Lemyre, P.N., & Treasure, D. (2003). Perceived motivational climate in male youth soccer: Relations to social–moral functioning, sportspersonship and team norm perceptions. Psychology of Sport and Exercise, 4(4), 397-413. https://doi.org/10.1016/S1469-0292(02)00038-9

Slade, P.D., & Owens, R.G. (1998). A dual process model of perfectionism based on reinforcement theory. Behavior Modification, 22(3), 372-390. https://doi.org/10.1177/0145445598022

Sarı, İ., & Deryahanoğlu, G. (2019). Sporcularda ahlaktan uzaklaşmanın güdüsel iklim ve sporcuların önem verdikleri özellikler ile ilişkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(4), 91-104. https://doi.org/10.33689/spormetre.536451

Sheikh, S., & Janoff-Bulman, R. (2010). Tracing the self-regulatory bases of moral emotions. Emotion Review, 2(4), 386-396. https://doi.org/10.1177/1754073910374660

Shields, D.L., Funk, C.D., & Bredemeier, B. L. (2018). Relationships among moral and contesting variables and prosocial and antisocial behavior in sport. Journal of Moral Education, 47(1), 17-33. https://doi.org/10.1080/03057240.2017.1350149

Soygüden, A., & Gül, M. (2014). Uluslararası düzeyde başarılı olmuş güreşçilerin kişilik özelliklerinin incelenmesi; Yasar Doğu örneği. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(1), 63-75.

Stanger, N., Backhouse, S.H., Jennings, A., & McKenna, J. (2018). Linking motivational climate with moral behavior in youth sport: The role of social support, perspective taking, and moral disengagement. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 7(4), 392- 407. https://doi.org/10.1037/spy0000122

Stanger, N., Kavussanu, M., & Ring, C. (2021). Linking facets of pride with moral behaviour in sport: the mediating role of moral disengagement. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 19(6), 929-942. https://doi.org/10.1080/1612197X.2020.1830825

Stoeber, J. (2014). How other-oriented perfectionism differs from self-oriented and socially prescribed perfectionism. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 36(2), 329-338.

Stoeber, J. (2015). How other-oriented perfectionism differs from self-oriented and socially prescribed perfectionism: Further findings. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 37(4), 611-623.

Stoeber, J., Noland, A. B., Mawenu, T. W., Henderson, T. M., & Kent, D. N. (2017). Perfectionism, social disconnection, and interpersonal hostility: Not all perfectionists don't play nicely with others. Personality and Individual Differences, (119), 112-117. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.07.008

Uzun, R.N., Karakuş, K., Barut, Y., & Çebi, M. (2021). Sporda ahlaksal değerler: Fair play. Rol Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 93-102. https://doi.org/10.29228/roljournal.51395

Vansteenkiste, M., Mouratidis, A., & Lens, W. (2010). Detaching reasons from aims: Fair play and well-being in soccer as a function of pursuing performance-approach goals for autonomous or controlling reasons. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(2), 217-242. https://doi.org/10.1123/jsep.32.2.217

Visek, A., & Watson, J. (2005). Ice hockey players’ legitimacy of aggression and professionalization of attitudes. The Sport Psychologist, (19), 178-192. https://doi.org/10.1123/tsp.19.2.178

Yalçın, M.G., Şenyurt, A.Y., Gültepe, B., & Coşkun, H. (2016). Ahlâkî uzaklaşma ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 309-332.

İndir

Yayınlanmış

03/20/2023

Nasıl Atıf Yapılır

Çifçi, F., & Ballıkaya, E. (2023). Kadın hentbol sporcularının başarı hedefleri ve mükemmeliyetçiliklerinin ahlaktan uzaklaşmayı belirlemedeki rolü. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 51–65. https://doi.org/10.5281/zenodo.7739739

Sayı

Bölüm

Araştırma Makalesi