Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin proaktif kişilik özelliklerinin ve sporda psikolojik ihtiyaç durumlarının incelenmesi
Özet Görüntüleme: 289
/ 
PDF İndirme: 186
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8041576Anahtar Kelimeler:
Proaktik kişilik, spor, psikolojik ihtiyaçlarÖzet
Bu araştırmanın amacı, spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin proaktif kişilik ve sporda psikolojik ihtiyaçlarının yaş, cinsiyet, bölüm, spor branşı ve aktif spor yılı değişkenlerine göre incelenmesi; proaktif kişilik ve sporda psikolojik ihtiyaçlar arasında bir ilişki olup olmadığının belirlenmesidir. Araştırma nicel yaklaşımlardan tarama modeline göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören 315 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada Sporda Psikolojik İhtiyaç Durumu Ölçeği, Proaktif Kişilik Ölçeği ve araştırmacılar tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde non-parametrik testler kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, sporda psikolojik ihtiyaçlar durumu alt faktörlerinden özerklik memnuniyetinde ve proaktif kişilik ölçeğinde kadın öğrencilerin, aidiyet memnuniyetsizliği alt boyutunda ise erkek öğrencilerin lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Özerklik memnuniyeti alt faktöründe 18-21 yaş aralığındaki öğrencilerin, aidiyet memnuniyetsizliği alt boyutunda ise 22 yaş ve üzeri öğrencilerin lehine anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Ayrıca bireysel sporlarla ilgilenen öğrencilerin takım sporu ile ilgilenen öğrencilere göre özerklik memnuniyetlerinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmada her iki ölçek ve alt faktörlerine ilişkin puanlar öğrenim görülen bölüm ve yapılan spor yılı değişkenleri açısından farklılaşmamıştır. Son olarak spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sporda psikolojik ihtiyaç durumu ve proaktif kişilikleri arasında pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Referanslar
Akın, A., Abacı, R., Kaya, M., & Arıcı, N. (2011, November 10-12). Kısaltılmış proaktif kişilik ölçeği’nin (KPÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği [International Conference on Educational Sciences]. Famagusta, Cyprus.
Andersen, S. M., Chen, S., & Carter, C. (2000). Fundamental human needs: Making social cognition relevant. Psychological Inquiry, 11(4), 269-275.
Bateman, T. S., & Crant, J. M. (1993). The proactive component of organizational behavior: A measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, (14), 103-118.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, (84), 822-848.
Covey, R. S. (1998). Etkili insanların 7 alışkanlığı, Varlık Yayınları.
Crant, J. M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of Management, 26(3), 435-462.
Hiram, B. (2006, October 20). Proactive people make most cash. http://www.coach.net/assess13.htm.
Çimen, E. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin proaktif kişilikleri ile zihinsel güç düzeyleri arasındaki ilişki: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği. Rol Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 1–10.
Çini, P. E. (2014). Yönetici ve çalışanların proaktif kişilik özellikleri ve ilişkisel bağımlı benlik düzeylerinin karşılaştırılması [Unpublished master’s thesis, Maltepe University].
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2002). Self-determination research: Reflections and future directions, University of Rochester.
Ekiz, A., M., & Sezgin, E. (2021). Egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar ve olumsuz değerlendirilme korkusu arasındaki ilişki. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 99-107.
Gezer, H. (2018). Bireysel ve takım sporları ile uğraşan üniversite öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi [Unpublished master’s thesis, Atatürk University].
Glasser, W. (1999). Kişisel özgürlüğün psikolojisi, Hayat.
Güler, H. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sporda psikolojik ihtiyaç durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 113-128.
Gürer, B., & Kılınç, Z. (2019). Doğa Sporları yapanların temel psikolojik ihtiyaçlarının zihinsel dayanıklılığa etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 222-233.
Hamurcu, H., & Sargın, N. (2011). Lise öğrencilerinin boyun eğme davranışları ile psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(31), 171-187.
Karababa, B., Yılmaz, E., Kurudirek, A., & Kurudirek, M. İ. (2022). Beden eğitimi öğretmen adaylarının proaktiflik ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 309-323.
Karabatak, S. H. (2018). Öğretmenlerin proaktif davraniş düzeyleri ile beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mecmua, (5), 48-64.
Kaşka, F. (2022). Fitness egzersizi yapan bireylerde temel psikolojik ihtiyaçlar ve egzersiz bağımlılığı [Unpublished master's thesis, Aydın Adnan Menderes University].
Kuzgun, İ. (2009). Türkiye'de özürlülerin ücret karşılığı istihdamını belirleyen değişkenler ve öneriler. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 4(15), 2451-2466.
Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı, uygulamalar, kuramlar, Nobel.
Morgan, C. T. (1984). Psikolojiye giriş ders kitabı, Meteksan.
Öner, Ç. (2019). Egzersiz katılımcılarının temel psikolojik ihtiyaçları ve mental iyi oluşlarının incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 159-174.
Özkurt, B. (2015). Beden eğitimi spor yüksek okulunda okuyan öğrencilerin proaktif kişilik özellikleri ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Unpublished master's thesis, Niğde University].
Özlü, K., Çekin, R., & Kurnaz, F. (2022). Spor bilimleri fakültesinde okuyan öğrencilerin sporda psikolojik ihtiyaçlarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 48-65.
Özmen, T. (2019). Proaktif kişiliğin sporcuların psikolojik iyi oluş düzeyine etkisi [Unpublished master's thesis, İstanbul Gelişim University].
Tiryaki, K., Pehlivan, M., & Kaya, H. B. (2020). Koronavirüs (Covid-19) tedbirleri kapsamında evde kalan spor bilimleri fakültesi öğrencilerin temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi: Düzce Üniversitesi örneği. Spor Eğitim Dergisi, 4(3), 43-53.
Topçu, D. E. (2019). Kişilik ve kişiliğin temel kavramlar, Pegem.
Weinberg, S. R., & Gould, D. (2003). Foundation of sports and exercise psychology, Human Kinetics.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 ROL Spor Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
