Atlı okçuluk sporcularının beş faktör kişilik özellikleri ve imgeleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Özet Görüntüleme: 139 / PDF İndirme: 99
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.1388177Anahtar Kelimeler:
Atlı okçuluk, Beş faktör kişilik, İmgelemeÖzet
Bu çalışmanın amacı; Atlı okçuluk sporcularının kişilik özellikleri ve imgeleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmanın katılımcı grubunu araştırmanın yapıldığı 2024 yılında Türkiye’de lisanslı ve aktif olarak atlı okçuluk ile uğraşan 109 sporcu oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Kullanılan anket “Beş Faktör Kişilik Ölçeği”, “Sporda İmgeleme Envanteri” ile araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Elde edilen veriler SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra; t testi, tek yönlü varyans analizi, Pearson Momentler Correlation testi uygulanmıştır. Sporcuların kişilik toplam puanı ile bilişsel imgeleme, dışa dönüklük, yumuşak başlılık, özdenetim, nörotizm, deneyime açıklık arasında ilişki tespit edilmiştir. Aynı zamanda sporcuların cinsiyet, yaş, gelir seviyesi ve eğitim seviyesinin sporcuların imgeleme düzeylerinin etkilemediği tespit edilmiştir. Ayrıca sporcuların kişilik özelliklerini yaş, gelir seviyesi ve spor yılının etkilediği belirlenmiştir. Okçuluk branşı ile uğraşan sporcular için sporda imgeleme sportif performansı etkileyen önemli bir etkendir. Sporcuların imgeleme stratejilerinin geliştirilmesine ve kişilik özelliklerinin güçlendirilmesine yönelik uygulamalı zihinsel eğitim programları geliştirilebilir.
Referanslar
Akdağcik, İ. Ü., Yoka, K., Turan, M. B., & Yoka, O. (2022). Examination of the predictive power of the aggressiveness and anger levels of faculty of sports sciences students on the level of sportsmanship behavior. Culture, 7(18), 1395-1437.
Altıparmak, Y. (2019). İmgeleme ve kişilik: Temaslı ve temassız spor branşlarıyla uğraşan sporcular üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi].
Akkarpat, İ. (2014). Farklı yaş gruplarında basketbolda imgelemenin serbest atış performansı, özgüven ve kaygı üzerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi].
Aktepe, K. (2003). Okçuluk. Ankara: Nobel Yayın.
Aldemir, Y.G., Biçer T., & Kale, E.K. (2014). Futbolcularda imgeleme çalışmalarının problem çözme üzerine etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 37-45.
Alfuqaha, I., & Tobasi, A. (2015). Creative thinking of university teachers in the age of intellectual capital: Is ıt affected by personality types and traits? I-manager’s Journal on Educational Psychology, 9(2).
Aydın, F., & Horzum, M. B. (2015). Öğretmenlerin bilgisayar oyun bağımlılık düzeylerini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(1), 52-66.
Aslan, V. (2014). Farklı yaş kategorilerindeki atletlerin depresyon düzeyleri ve imgeleme biçimlerine etkisinin araştırılması [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
Arslan E., & Kılıçlar A, (2018). Otel işletmelerinde çalışanların kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkide iş tatmininin aracılık rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 360-375.
Başoğlu, B., & Şekeroğlu, M. Ö. (2016). Türkiye kadınlar voleybol milli takım sporcularının müsabaka öncesi ve sonrası durumluk kaygı düzeylerinin incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(25), s. 308.
Bayköse, N. (2014). Sporcularda kendinle konuşma ve imgeleme düzeyinin optimal performans duygu durumunu belirlemedeki rolü [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi].
Bem, S. L. (1984). Androgyny and gender schema theory: A conceptual and empirical integration. In T. B. Sonderegger (Eds.), Psychology and gender: Nebraska Symposium on Motivation.
Boz, E. (2019). Elit karate sporcularında imgeleme ve kaygı ilişkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi].
Bulut, B. A. (2021). Uluslararası spor organizasyonlarında görev alan gönüllülerin kişilik özelliklerinin sporda gönüllülük motivasyonları üzerine etkisinin incelenmesi (İstanbul Örneği) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]
Cervone, D., & Pervin, L. A. (2022). Personality: Theory and research. John Wiley & Sons.
Cumming, J., & Williams, S. E. (2013). The role of imagery in performance. In R. Eklund & G. Tenenbaum (Eds.), Encyclopedia of sport and exercise psychology (pp. 344-348). SAGE Publications.
Dalkıran, M. A., & Varol, Y. K. (2015) Investigation of personality characteristic of secondary school students according to sport branches. The Online Journal of Recreation and Sport, 4(3), 23-32.
Demir, H. (2020). Güreşçilerde müsabaka öncesi imgeleme düzeyinin durumluk kaygıya etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi].
Demir, G.C., Demir, E., & Bolat, Y. (2017). Sınıf öğretmenlerinin motivasyonları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), s.73-87.
Doğan, E. (2019). Kadın ve erkek sporcuların imgeleme biçimlerinin karşılaştırılması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 373-381.
Erdem, A. (2021). Farklı bireysel spor branşlarındaki sporcuların imgeleme biçimlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi].
Erdoğan, P., D. (2009). Bireysel ve takım sporlarıyla uğraşan sporcuların hayal etme ve kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi].
Ergin, Ç, (2006). Kadın sivil toplum kuruluşlarının kadın bilincine katkıları ve uçan süpürge örneği. Kadın Çalışmaları Dergisi, 3(1).
George, D., & Mallery, P. (2019). Ibm Spss statistics 26 step by step: A simple guide and reference (16th Edition). Routledge.
Gökdeniz, İ., & Merdan, E. (2011). Kişilik ile kariyer seçimi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi].
Gyomber, N., Lenart, A. & Kovacs, K. (2013). Differences between personality characteristics and sport performance by age and gender. Acta Facultatis Educationis Physicae Universitatis Comenianae, 5-16.
Gül, O., Yamaner, E., Türkmen, E., Özant, M. İ., & Karaman Çam M. (2024). A comprehensive study of imagery practices in Turkish Folk Dances from a socio-cultural perspective. Pakistan Journal of Life and Social Sciences, 22(1), 5845-5851.
Güvendi, B., & Bilgin, U. (2016). Elit akademi ligi futbolcularında imgeleme ve kaygı ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 7, 69-70.
Güneş Erdoğan, N., & Erhan, S. E. (2019). Kış sporları ile ilgilenen sporcuların sporda imgeleme ile sportif güven arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 1(1), 15-23.
Hall, C. R., Mack, D. E., Paivio, A., & Hausenblas, H. A. (1998). Imagery use by athletes: development of the sport imagery questionnaire. International Journal of Sport Psychology.29(1), 73-89.
Horzum, M. B., Ayas, T. & Padır, M. A. (2017). Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.
Holmes, P. S., & Collins, D. J. (2001). The PETTLEP approach to motor imagery: A functional equivalence model for sport psychologists. Journal of Applied Sport Psychology, 13(1), 60-83.
Işın, P. M. (2009). Türk okçuluk araştırmaları ve Paul E. Klopsteg (1889-1991). Çevirimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 234-241.
İkizler, C. & Karagözoğlu, C. (1997). Sporda Başarının Psikolojisi. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım
Jing, X., Wu, P., Liu, F., Wu, B., & Miao, D. (2011). Guided imagery, anxiety, heart rate, and heart rate variability during centrifuge training. Aviation, Space, and Environmental Medicine, 82(2), 92-96.
Jones, L., & Stuth, G. (1997). The uses of mental imagery in athletics: An overview. Applied and Preventive Psychology, 6(2), 101–115. https://doi.org/10.1016/S0962-1849(05)80016-2
Jose, J., Joseph, M. M., & Matha, M. (2018). Imagery: It’s effects and benefits on sports performance and psychological variables: A review study. International Journal of Physiology, Nutrition and Physical Education, 3(2), 190-193.
Kalinichenko, A. (2005). Tactics and tactical preparation in archery last updated saturday, January 8 [Phd, Lviv, Ukraine].
Karabulutlu, N. (2022). Voleybol sporcularında zihinsel dayanıklılık ve sporda imgeleme becerisi arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans, Giresun Üniversitesi].
Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler, Nobel Akademik Yayıncılık, 31. Basım, Ankara
Kartal, Z., Güvendi, B., Türksoy, A., & Altıncı, E. E. (2017). Takım sporcularının imgeleme kullanımları ile başarı motivasyonları arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), s. 47-48.
Kaya, D. & Günay, M. (2020). Güreş Grekoromen Milli Sporcularının İmgeleme ve Başarı Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18, 62-72.
Konuk, E. (2023). Dağ bisikletçilerinin imgeleme biçimleri ve başarı algılarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi].
Konter, E. (2005). Profesyonel futbolcuların yaş gruplarına göre psikolojik becerilerinin araştırılması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 17-24.
Kuru, E. (2003). Farklı statüdeki beden eğitimi bölümü öğrencilerinin kişilik özellikleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 175-191.
Konter, E. (1999). Uygulamalı spor psikolojisinde zihinsel antrenman. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
Kızıldağ, E. (2007). Farklı spor branşındaki sporcuların imgeleme biçimleri [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi].
Koloyiş, İ., & Mimaroğlu E., (2008), Okçuluk milli takımının antrenman ortamında kalp atım hızı ve nişan alma süresinin atış puanı üzerindeki etkileri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi Cilt:5 Sayı:1.
Kızıldağ, E., & Tiryaki, M. Ş. (2012). Sporda imgeleme envanterinin Türk sporcular için uyarlanması. Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 13-23.
Miçooğulları, O., Kirazcı, S., & Özdemir, R. A. (2009). Futbolcuların deneyimleri açısından imgeleme türleri ve kullanım düzeylerinin belirlenmesi. Spor Hekimliği Dergisi, 44, 1-8
Marcen, C., Gimeno, F., Gomez, C., Saenz, A., & Gutierrez, H. (2013). Socioeconomic status, parental support, motivation and self-confidence in youth competitive sport. Social and Behavioral Sciences, 82, 750-754.
Martens, R. (1987). Coaches Guide to Sport Psychology. Ilinois: Human Kinetics Publishers
Murphy, S., Jowdy, D. & Durtschi, S. (1990). Report on the U.S. Olympic Committee Survey on İmagery Use in Sport. Colorado Springs: U.S. Olympic Training Center.
Murphy, S. (2005). The Sport Psych Handbook. Human Kinetics.
Moran, A. (2012). Sport and exercise psychology: A critical introduction. Routledge.
Öztürk, G. (2023). Imagery: A review. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 15(3), 488-497. https://doi.org/10.18863/pgy.1150955.
Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zekâ ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi [Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
Pearson, J., Naselaris, T., Holmes, E. A., & Kosslyn, S. M. (2015). Mental imagery: Functional mechanisms and clinical applications. Trends in Cognitive Sciences, 19(10), 590 –602.
Rammstedt, B., & John, O. P. (2007). Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the Big Five Inventory in English and German. Journal of Research in Personality, 41(1), 203-212.
Reisoğlu, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarını yordamada beş faktör kişilik özellikleri, mizah tarzları ve duygusal zekânın rolü [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon].
Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerinin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 21-33.
Seleciler, C. (2019). Halk dansları eğitimi gören üniversite öğrencilerinin imgeleme ve optimal performans duygu durumu düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi].
Şahin, N. (2023). Bocce ve dart sporcularının kişilik özellikleri ile sporda imgeleme düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi. Bayburt Üniversitesi].
Şahin, F. (2014). Takım ve bireysel spor yapan sporcuların zihinde canlandırma beceri düzeylerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi].
Şentürk, E., & Özmutlu, İ. (2023). Okçuluk Sporcularının Sporda İmgeleme Becerilerinin Hedef Yönelimi Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 73-89
Türkiye Geleneksel Türk Okçuluk Federasyonu. (2024). https://tgtof.org.tr/kulupler/ Erişim Tarihi: 22/09/2024.
Tkach, C., & Lyubomırsky, S. (2006). How do people pursue happiness? Relating personality, happiness increasing strategies and well-being. Journal of Happiness Studies,7,183–225.
Turhan, Ö. (2019). Beş faktör kişilik özelliklerinin iş tatmini üzerindeki etkisinde depresyonun aracılık rolü. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi.
Tazegül, Ü. (2015). Elit düzeydeki sporcuların kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 40, 453-461.
Türkmen, M., U. (2020). Dart sporcularında sporda imgeleme, algılanan stres ve yaşam doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi].
Ugur, O. A. (2021). The Effect of the imagination levels of the faculty of sports sciences students on mental toughness. African Educational Research Journal, 9(2), 461-466.
Vadoa E., A, Hall C.R., & Moritz S., E. (1997). The relationship between competitive anxiety and imagery use. Journal of Applied Sport Psychology, 9(2), 241-253.
Vurgun, N., Dorak, R. F., & Özsaker, M. (2012). Validity and reliability study of the sport imagery questionnaire for Turkish Athletes. International Journal of Academic Research, 4(6), 32-38.
Yalçın, İ. (2018). Profesyonel futbolcularda zihinde canlandırma ile öz güven arasındaki ilişkinin araştırılması [Doktora tezi. Sakarya Üniversitesi].
Yarayan, Y. E., & Ayan, S. (2018). Farklı takım sporlarında olan sporcuların imgeleme biçimlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), s. 1418
Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11.Baskı. Seçkin Yayınevi, Ankara.
Zapiatis, A., & Constanti, P. (2012). Extraversion, openness and conscientiousness. Leadership and Organization Development Journal, 33(1), 86-104.
Vealey, R. S., & Greenleaf, C. A. (2010). Seeing is believing: The role of imagery in sports performance. In J. Williams (Ed.), Applied sport psychology: Personal growth to peak performance (6th ed., pp. 267-299). McGraw-Hill.
Weisberg, Y. J., DeYoung, C. G., & Hirsh, J. B. (2011). Gender differences in personality across the ten aspects of the big five. Frontiers in Psychology, 2, 1-11. doi:10.3389/fpsyg.2011.00178
Weinberg, R. S., & Gould, D. (2015). Foundations of sport and exercise psychology. M. Şahin & Z. Koruç (Çev. Edt.). Spor ve egzersiz psikolojisinin temelleri (ss. 295-321). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
Weinberg, R., & Gould, D. (2019). Foundations of sport and exercise psychology. Human Kinetics.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 ROL Spor Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.