GÜNCEL ÜSTÜN YETENEKLİLİK KURAMLARI ÇERÇEVESİNDE FATİH SULTAN MEHMET'İN (MEHMED II) YETENEKLERİNİN ANALİZİ

Özet

Üstün yeteneklilik ile ilgili günümüze kadar pek çok yaklaşım ileri sürülmüştür. Bazı teorisyenler üstün yeteneğin ve zekânın genetik bileşenlerine odaklanırken, bazıları ise potansiyel, şans ve çevre gibi faktörleri göz önünde bulundurarak üstün yetenek kavramını daha geniş olarak ele almışlardır. Özellikle son yıllarda, teorisyenler zekanın tek bir şekilde ifade edilemeyeceğini ve üstün yeteneğin çok boyutlu bir kavram olması gerektiğini ortaya koymuşlardır. Üstün yetenek anlayışındaki bu farklılaşma, üstün yetenek kuramlarını da beraberinde getirmiştir. Bu çalışma, Fatih Sultan Mehmed'in yeteneklerini güncel üstün yetenek kuramları çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma nitel araştırma tasarımlarında yer alan bir tarih alanı araştırmasıdır. Fatih Sultan Mehmed'in yetenekleri belge analizi tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler güncel üstün yetenek kuramlarına göre betimsel analiz yoluyla değerlendirilmiştir. Yapılan analiz sonucunda Fatih Sultan Mehmed'in yeteneklerinin Renzulli’nin üçlü çember yaklaşımı, Tannenbaum’un üstün yetenek yaklaşımı ve Taylor’un üstün yetenek yaklaşımına göre ele alınan tüm faktörleri karşıladığı tespit edilmiştir.