1950'DEN 2012'YE TÜRK SİNEMASINDA ÇİNGENE TEMSİLİ: ELEŞTİREL BİR ANALİZ

Özet

Bu makalenin amacı; Türk sinemasında yer alan 1950 - 2012 tarihleri arasında çekilen 44 filmdeki ‘Çingene’ temsilini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, Çingenelerin hayatı ile ilgili çekilen bazı filmlerdeki karakterler incelenmiş ve çözümlemesi yapılmıştır. Sonuç bölümünde "Türk sinemasında Çingene kahramanların, tipleme olmanın ötesine geçip karakter olabilmişler midir?" sorusuna yanıt aranmıştır. Makalede sırası ile Çingene adı, “kimlik ve öteki” kavramları irdelendikten sonra temsil kavramı, son olarak da Çingenelerin Türk sinemasındaki temsilleri üzerinde durulmuştur. Çalışmada, ‘Çingene’ etnik bir topluluğun adı olarak ele alınmış, ona yüklenen olumsuz anlamlardan bağımsız olarak, tarihsel süreci göz önünde tutularak kullanılmıştır. Değerlendirme sonucunda, Türk sinemasında Çingene kahramanlarının iç dünyalarına yer verilmediği; falcı, hırsız, büyücü, bir müzik aleti çalan, şarkı söyleyip dans eden kadınlar, argo ve küfürlü konuşan kişi stereotiplemeleri ile sunulduğu belirlenmiştir. Bu nedenle sinemada sunulan Çingene kahramanlar, genellikle ‘tip’tirler ve karakter olma özelliği taşımazlar. Çalışma, Türk sinemasının Çingene tasvirlerinde yüzeysel betimlemelerin ötesine geçemediğini, filmde daha nüanslı ve saygılı bir temsile olan kritik ihtiyacı vurgulamaktadır. Bu makale, etnik azınlıkların medya temsili üzerine yapılan tartışmalara katkıda bulunarak, Çingene kültürünün çeşitliliğini ve zenginliğini gerçek anlamda yansıtan tasvirlere doğru bir kayma çağrısında bulunmaktadır.