Güncel sanatta “evin yokluğu”na bellek izinden bakış
Özet Görüntüleme: 60
/ 
PDF İndirme: 35
DOI:
https://doi.org/10.70736/ijoess.568Anahtar Kelimeler:
Güncel sanat- ev- evin yokluğu- toplumsal bellekÖzet
Ev teması, sanat tarihinde sıkça karşımıza çıkan bir konudur. Sanat eserlerinde yer alan ev görünümleri, iç ve dış mekânları içeren peyzajlar veya sembolik-metaforik ifadelerle çeşitlilik kazanmaktadır. Güncel sanatta ise evlerin yok olma üzerine temellenen boyutu ile sanatçıların çalışma konuları içinde yer alması özellikle dikkat çekicidir. Güncel yaşam içindeki toplumsal düzenin değişmesi, yaşam koşullarının dönüşmesi, küreselleşme, göç ve yerinden edilmeler sebebiyle aidiyet-aidiyetsizlik, sosyal eşitsizlik gibi durumlar evin varlığı ve yokluğu sorgulamaları için zemin hazırlamıştır. Bu araştırmada amaç; güncel sanatta evin yokluğu üzerine çalışan sanatçıların sanat uygulamalarını incelemektir. Petrit Halilaj, Rachel Whiteread, Christian Boltanski ve Doris Salcedo’nun bir eseri seçilerek, bellek izleri ile “evin varlığı ve yokluğu” arasındaki anlamlar değerlendirilmiş ve çoklu anlam katmanlarına dikkat çekilmiştir. “Evin yokluğu”nu ifade eden bu çalışmalar, bellek ve anılarla kurulan ilişkiler ve hatırlatma mekânı özellikleri açısından incelenmiştir. Bu araştırma sanatçıların bireysel ve toplumsal deneyimlerden yola çıkarak, bellek aracılığıyla “evin yokluğu”nu somutlaştıran mekânlar yarattıklarını ya da var olan mekânları yok olan evler bağlamında kullandıklarını göstermektedir. Bu sanatçılar çalışmalarında “evin yokluğu” ile hafıza arasında bağlantı kurarken, doğrudan bir ilişki kurulmasını engelleyen dolaylı yansıtma yöntemlerini kullanmaktadırlar. Sanatçılara ait çalışmalar, evle ilgili hatıralar için hafıza mekânları işlevi görse de izleyiciler için sorgulamaya ve düşünmeye açık bir yol sunmaktadır.
Referanslar
Arnheim, R. (2012). Görsel düşünme, Metis.
Artun, A., Ojalvo, R. (2012). Arzu Mimarlığı, Mimarlığı düşünmek ve düşlemek, İçinde Nilüfer Talu, Sanatın konusu olarak ev, İletişim.
Barlas, M. (2019). Çağdaş sanatta nesne mekân olarak ev imgesi, Sanat ve Tasarım Dergisi, 95-109.
Bachelard, G. (2023). Mekânın poetikası, Çev:Alp Tümertekin, Minotor.
Beltrán, V. G., Restrepo, S. (2015). Doris Salcedo: Creadora de memoria. Nómadas, (42), 185-193.
Boltanski, C. (1990). Kayıp ev [Özgün Eser], Berlin. https://flash---art.com/article/christian-boltanski/
Certeau, M. D. (2008). Gündelik hayatın keşfi-1. Dost.
Chan, T.F. (2022). Petrit Halilaj Tate St Ives'te travma ve umut üzerine düşünüyor, Erişim Tarihi: 12.03.2024, https://www.wallpaper.com/art/petrit-halilaj-interview-2021-tate-st-
Cohen, A. (2018). Whiteread’in “Ev”i yaşanmaz, tartışmalı ve unutulmazdı, https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-rachel-whitereads-house-unlivable-controversial-unforgettable
Dewey, J. (2021). Deneyim olarak sanat. VakıfBank Kültür.
Halbwachs, M. (2018). Kolektif bellek. Çev: Zuhal Karagöz, Pinhan.
Haladyn, J. J. (2009). The missing house, Published in On Site Review 22, War, 59.
Halilaj, P. (2010). Aradığım yerler, canım, ütopik yerler, sıkıcı ve onları nasıl gerçeğe dönüştüreceğimi bilmiyorum, [Enstalasyon Görünümü], 6. Berlin Bienali. https://www.wallpaper.com/art/petrit-halilaj-interview-2021-tate-st-ives
Harvey, D. (2019). Postmodernliğin durumu, Metis.
Huyysen, A. (2003). Present pasts: Urban palimsests and the politics of memory, Standford: Stanford University.
Gibbsons, J. (2007). Contemporary art and memory, New York: I.B.Tauris & Co Ltd.
Lauzon, C. (2017). The unmaking of home in contemporaray art, London: University of Toronto Press.
Gür, N. (2020). “Eran Shakine, Jason Rhoades, Hale Tenger ve Rachel Whiteread’in yapıtlarında geçmişin envanteri: Ev”, Ulakbilge, 53, 1170-1178. http://doi.org/10.7816/ulakbilge-08-53-07
Lefevbre, H. (2020). Gündelik hayatın eleştirisi I, 5. Baskı, Sel.
Loginova, M.V. & Prokhorova, N.I. (2022). Transformations and interpretations of the concept of “home” in contemporary art, Herald Culturology Journal, 1, 165-177, http://doi.org/10.31249/hoc/2022.01.08
Moran, B. (2008). Edebiyat kuramları ve eleştiri, İletişim.
Nora, P. (2006). Hafıza mekânları, Çev: M. Emin Özcan, Dost.
Richards, K. M. (2014). Yeni bir bakışla Derrida, Çev: Zeynep Talay, Berdan.
Saybaşılı, N. (2017). Sanat sahada, Görsel kültür çalışmalarında etnografik bilgi, Metis.
Salcedo, D. (2003). İsimsiz [Enstalasyon], yakl.10,1×6,1×6,1m, https://publicdelivery.org/doris-salcedo-chairs/
Solomon-Godeau, A. (1998). Mourning or melancholia: Christian Boltaski’s “Missing house”, Oxford Art Journal, 21 (2) 1-20. https://doi.org/10.1093/oxartj/21.2.1
Sotelo, M., L., R. (2004). Doris Salcedo: Challenging history and memory, Master in Arts, University of Pittsburgh.
Özdemir, U. (2010). Evsizlik ve evsizlere genel bir bakış. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2).
Özkan, Ö., Öz, O. (2023). Christian Boltanski’nin sanatında ölümden arda kalanlar: Anıt, Arşiv ve Hafıza, Sanat Yazıları, (49), 495-510. https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1318044
Perry, G. (2014). Playing at home: The house in contemporary art, Reaktion Books, Limited, Pro Quest Ebook Central.http://ebookcentral.proquest.com/lib/anadolu/detail.action?docID=1803088.Created from anadolu on 2023-04-29 11:19:43.
Public Delivery (2024). Doris Salcedo’nun etkileyici sandalye enstalasyonu, Erişim Tarihi:12.03.2024, https://publicdelivery.org/doris-salcedo-chairs/
Türk Dil Kurumu (t.y). Türk dil kurumu sözlüğü, Erişim Tarihi:02.02.2024, https://sozluk.gov.tr/
Yüksel, H. N., & Cihaner Keser, S. (2022). Çağdaş sanatta mekân olarak evin katmanları, SDÜ Art-E Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 15 (29). https://doi.org/10.21602/sduarte.1080543
Whiteread, R. (1993). “Ev”, 193 Grove road, [Özgün Eser], Londra. https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-rachel-whitereads-house-unlivable-controversial-unforgettable
Wikipedia (t.y). Ev (Heykel), Erişim Tarihi: 12.03.2024 https://en.wikipedia.org/wiki/House_(sculpture)
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bahar Karaman Guvenc
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
