Erkek futbolcularda bilinçli farkındalık ve yarışma kaygısı arasındaki ilişki


DOI:
https://doi.org/10.70736/ijoess.586Anahtar Kelimeler:
Bilinçli farkındalık- futbolcu- yarışma kaygısıÖzet
Bu araştırma kapsamında, amatör futbolcularda yarışma kaygısını yordamada bilinçli farkındalığın rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, amatör olarak futbol oynayan 12-18 yaş arasındaki futbolculardan amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile seçilen 420 erkek oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcılara kişisel bilgi formu ve “Spor Kaygı Ölçeği-2” ile “Sporcu Bilinçli Farkındalık Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma ilişkisel araştırma deseninde tasarlanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi ve çoklu doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Futbolcuların bilinçli farkındalık düzeyinin eğitim durumu, haftalık antrenman süresi ve antrenör ile çalışma süresi değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmadığı belirlenmiştir. Futbolcuların kaygı düzeylerinin; haftalık antrenman sıklığına göre anlamlı olarak farklılık göstermediği; eğitim durumu ve antrenör ile çalışma süresine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Lise mezunu olan futbolcuların ortaokul mezunu futbolculara göre daha fazla kaygı duyduğu ve antrenörü ile bir yıldan fazla çalışan futbolcuların kaygı düzeylerinin daha düşük olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Yargılamama ve yeniden odaklanma değişkenlerinin kaygı üzerinde anlamlı yordayıcı oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak; bu araştırma, amatör futbolcularda bilinçli farkındalık düzeylerinin kaygı düzeylerini anlamlı bir şekilde etkilediğini ve futbolcuların kaygı düzeylerinin eğitim durumu ve antrenörle çalışma süresine bağlı olarak farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur.
Referanslar
Abbott, W., Brownlee, T. E., Harper, L. D., Naughton, R. J., & Clifford, T. (2018). The independent effects of match location, match result, and the quality of opposition on subjective well-being in under-23 soccer players: A case study. Research in Sports Medicine, 26(3), 262–275.
Akbaş, Y., Tingaz, E. O., Orhan, Ö., & Buruş, M. (2023). Yetişkin erkek futbolcularda bilinçli farkındalık, bilişsel yeniden değerlendirme ve bastırma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(3), 49–59.
Anderson, S. A., Haraldsdottir, K., & Watson, D. (2021). Mindfulness in athletes. Current Sports Medicine Reports, 20(12), 655–660. https://doi.org/10.1249/JSR.0000000000000919
Aras, D. (2010). Kaya tırmanıcılarında düşme kaygısının tırmanış sırasında görülen bazı fizyolojik değerlere etkisi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
Arruda, A. F., Aoki, M. S., Paludo, A. C., & Moreira, A. (2017). Salivary steroid response and competitive anxiety in elite basketball players: Effect of opponent level. Physiology & Behavior, 177, 291–296.
Baer, R. (2016). Assessment of mindfulness and closely related constructs: Introduction to the special issue. Psychological Assessment, 28(7), 787–790.
Baltzell, A., & Summers, J. (2017). The power of mindfulness. Springer.
Baltzell, A., Caraballo, N., Chipman, K., & Hayden, L. (2014). A qualitative study of the mindfulness meditation training for sport: Division I female soccer players’ experience. Journal of Clinical Sport Psychology, 8(3), 221–244. https://doi.org/10.1123/jcsp.2014-0030
Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., Segal, Z. V., Abbey, S., Speca, M., Velting, D., & Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice, 11(3), 230–241. https://doi.org/10.1093/clipsy.bph077
Bulgay, C., Tingaz, E. O., Bayraktar, I., & Çetin, E. (2020). Athletic performance and mindfulness in track and field athletes. Current Psychology, 1–8.
Castillo-Rodriguez, A., Hernández-Mendo, A., Alvero-Cruz, J. R., Onetti-Onetti, W., & Fernández-García, J. C. (2022). Level of precompetitive anxiety and self-confidence in high-level padel players. Frontiers in Psychology, 13, 890828.
Caz, Ç., & Bardakçı, S. (2023). Spora bağlılık ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişkinin incelenmesi: Spor Bilimleri Fakültesi üzerine bir uygulama. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(2), 131–146.
Cheng, W. N. K., Hardy, L., & Markland, D. (2009). A three-dimensional conceptualization of performance anxiety: Rationale and initial measurement development. Psychology of Sport and Exercise, 10(3), 271–278.
Corlett, J. (1996). Virtue lost: Courage in sport. Journal of the Philosophy of Sport, 23, 45–57. https://doi.org/10.1080/00948705.1996.9714530
Çelik, İ. (2022). Sporcularda bilinçli farkındalık düzeyinin anksiyete ve stres üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Dana, A., Shahir, V. A., & Ghorbani, S. (2022). The impact of mindfulness and mental skills protocols on athletes’ competitive anxiety. Biomedical Human Kinetics, 14(1), 135–142.
Dehghani, M., Saf, A. D., Vosoughi, A., Tebbenouri, G., & Zarnagh, H. G. (2018). Effectiveness of the mindfulness-acceptance-commitment-based approach on athletic performance and sports competition anxiety: A randomized clinical trial. Electronic Physician, 10(5), 6749–6755. https://doi.org/10.19082/6749
Domínguez-González, J. A., Reigal, R. E., Morales-Sánchez, V., & Hernández-Mendo, A. (2024). Analysis of the sports psychological profile, competitive anxiety, self-confidence, and flow state in young football players. Sports, 12(1), 20.
Erkuş, A. (2021). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
Fletcher, D. (2018). Psychological resilience and adversarial growth in sport and performance. Oxford Research Encyclopedia of Psychology. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190236557.013.158
Gardner, F. L., & Moore, Z. E. (2007). The psychology of enhancing human performance: The Mindfulness-Acceptance-Commitment (MAC) approach. Springer.
Gardner, F. L., & Moore, Z. E. (2017). Mindfulness-based and acceptance-based interventions in sport and performance contexts. Current Opinion in Psychology, 16, 180–184. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.06.001
Henriksen, K. (2022). The magic of mindfulness in sport. Frontiers for Young Minds, 10, 83827. https://doi.org/10.3389/frym.2022.683827
Hut, M., Glass, C. R., Degnan, K. A., & Minkler, T. O. (2021). The effects of mindfulness training on mindfulness, anxiety, emotion dysregulation, and performance satisfaction among female student-athletes: The moderating role of age. Asian Journal of Sport and Exercise Psychology, 1(2–3), 75–82. https://doi.org/10.1016/j.ajsep.2021.06.002
Josefsson, T., Ivarsson, A., Gustafsson, H., Stenling, A., Lindwall, M., Tornberg, R., & Böröy, J. (2019). Effects of Mindfulness-Acceptance-Commitment (MAC) on sport-specific dispositional mindfulness, emotion regulation, and self-rated athletic performance in a multiple-sport population: An RCT study. Mindfulness, 10(8), 1518–1529. https://doi.org/10.1007/s12671-019-01098-7
Kabat-Zinn, J., & Hanh, T. N. (2009). Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness. Delta.
Karadağ, D., & Aşçı, F. H. (2020). Adölesan sporcularda çok boyutlu kaygının değerlendirilmesi. Spor kaygı ölçeği-2’nin geçerlik ve güvenirliği. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 12(3), 330–338.
Karageorghis, C. I., & Terry, P. C. (2017). Spor psikolojisi. Nobel Yayıncılık.
Maraşlı, H. (2018). Genç hentbolcuların zihinsel dayanıklılık ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Oguntuase, S. B., & Sun, Y. (2022). Effects of mindfulness training and locus of control on self-efficacy of professional football players in Nigeria. Journal of Physical Education and Sport, 22(5), 198–205. https://doi.org/10.1016/j.ajsep.2022.08.003
Ong, N. C., & Griva, K. (2017). The effect of mental skills training on competitive anxiety in schoolboy rugby players. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 15(5), 475–487.
Reardon, C. L., Gorczynski, P., Hainline, B., Hitchcock, M., Purcell, R., Rice, S., & Walton, C. C. (2021). Anxiety disorders in athletes: A clinical review. Advances in Psychiatry and Behavioral Health, 1(1), 149–160.
Reardon, C. L., Gorczynski, P., Hainline, B., Hitchcock, M., & Rice, S. (2023). Anxiety disorders in athletes. Clinics in Sports Medicine, 43(1), 33-52. https://doi.org/10.1016/j.csm.2023.06.002
Rocha, V. V. S., & Osório, F. D. L. (2018). Associations between competitive anxiety, athlete characteristics, and sport context: Evidence from a systematic review and meta-analysis. Archives of Clinical Psychiatry (São Paulo), 45, 67–74.
Röthlin, P., Horvath, S., & Birrer, D. (2016). Mindfulness promotes the ability to deliver performance in highly demanding situations. Mindfulness, 7, 727–733.
Sánchez-Sánchez, L. C., Franco, C., Amutio, A., García-Silva, J., & González-Hernández, J. (2023). Influence of mindfulness on levels of impulsiveness, moods, and pre-competition anxiety in athletes of different sports. Healthcare (Basel, Switzerland), 11(6), 898. https://doi.org/10.3390/healthcare11060898
Scott-Hamilton, J., Schutte, N. S., & Brown, R. F. (2016). Effects of a mindfulness intervention on sports anxiety, pessimism, and flow in competitive cyclists. Applied Psychology: Health and Well-Being, 8(1), 85–103. https://doi.org/10.1111/aphw.12063
Siegel, R. D., Germer, C. K., & Olendzki, A. (2009). Mindfulness: What is it? Where did it come from? In F. Didonna (Ed.), Clinical handbook of mindfulness (pp. 17–35). Springer Science + Business Media. https://doi.org/10.1007/978-0-387-09593-6_2
Sipahi, Z. (2021). Genç futbolculara uygulanan on haftalık bilinçli farkındalık eğitim programının sporda güdülenme ve bilinçli farkındalık üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Smith, R. E., Smoll, F. L., & Schutz, R. W. (1990). Measurement and correlates of sport-specific cognitive and somatic trait anxiety: The sport anxiety scale. Anxiety Research, 2(4), 263–280.
Thienot, E. (2013). Mindfulness in elite athletes: Conceptualisation, measurement, and application (Doctoral dissertation). University of Western Australia.
Thienot, E., Jackson, B., Dimmock, J., Grove, J. R., Bernier, M., & Fournier, J. F. (2014). Development and preliminary validation of the mindfulness inventory for sport. Psychology of Sport and Exercise, 15(1), 72–80. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2013.10.003
Tingaz, E. O., Solmaz, S., Ekiz, M. A., & Atasoy, M. (2022). The relationship between mindfulness and self-rated performance in student-athletes: The mediating role of depression, anxiety, and stress. Sport Sciences for Health. Sport Sciences for Health, 19(2), 657-663.
Tingaz, E. O. (2022). Sporcu ruh sağlığı sürekliliği-kısa formu: Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 33(1), 43–52. https://doi.org/10.17644/sbd.948200
Tingaz, Emre. (2020). Sporcu bilinçli farkındalık (mindfulness) ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre, 18(1), 71-80.
Topal, A., Yılmaz, M., Dal, M., & Alıncak, F. (2021). Lise düzeyindeki öğrencilerin farklı değişkenler açısından bilinçli farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Journal of Education and New Approaches, 4(2), 165–175.
Wang, X., Nasiruddin, N. J. B. M., Ji, S., Gao, X., Hassan, M. Z. B., Dong, D., … et al. (2024). Effects of mindfulness-based programs on competitive anxiety in sports: A meta-analysis. Current Psychology, 1–13.
Yalçın, S., Tingaz, E. O., & Bilgin, U. (2023). Bilinçli farkındalık ve yarışma kaygısı arasındaki ilişki: Kadın voleybolcular üzerine bir araştırma. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 28(1), 42–47.
Yildiz, N. O., Önal, A., & Kaçay, Z. (2023). The effect of athlete mindfulness on the development of athlete psychological skills. Turkish Journal of Sport and Exercise, 25(2), 289-302.
Zadkhosh, S. M., Zandi, H. G., & Hemayattalab, R. (2018). Neurofeedback versus mindfulness on young football players' anxiety and performance. Turkish Journal of Kinesiology, 4(4), 132–141.
Zhang, Q., Wang, Z., Wang, X., Liu, L., Zhang, J., & Zhou, R. (2019). The effects of different stages of mindfulness meditation training on emotion regulation. Frontiers in Human Neuroscience, 13, 208. https://doi.org/10.3389/fnhum.2019.00208
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Burak Aricioglu, Ayse Turksoy Isim, Zarife Tastan, Hasan Ceyhun Can

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.