TOPLUMSAL BELLEKTE VE SÖZLÜ ŞİİR GELENEĞİNDE PLEVNE HARBİ VE GAZİ OSMAN PAŞA

Özet

İnsan belleği “veri taşıyıcısı” olarak kültürel, siyasi ve sosyal unsurların yaşatılmasında önem teşkil eder. Herkesin tanıdığı önemli kişiler ve etkileyici olaylar kolay kolay bellekten silinmezler. Böylece sözlü geleneğin kendine özgü zihin işleyişinden üstün nitelikli kişiler, kahramanlar doğar. Soluk kişilikler sözlü bellekte tutunamazlar. Gazi Osman Paşa ve Plevne Harbi, halkın belleğindeki üstün vasıflara sahip kahramanı ve etkileyici müdafaayı temsil etmektedir. Osman Paşa’yı bütün dünyaya tanıtan (1877- 1878) Osmanlı- Rus Harbindeki olağanüstü savunma gayreti ve kahramanlıklarıdır. Çalışmamızın malzemesini, bellekte yaşayan sözlü gelenek ürünlerinden olan halk şiirleri, hatıralar ve törenler oluşturmaktadır. Birlikte hatırlamayı mümkün kılan aktarma eylemleri çok önemlidir. Geçmişten günümüze hatırlananların ritüeller, tören uygulamaları, marşlar, türküler, destanlar vb. ile taşınıp korunduğunu görmekteyiz. Bu da toplumunun, topluca hatırlama gücüne sahip olduğundan ileri gelmektedir. Sözlü bellekte teşekkül eden tarihin özelliklerinden biri, kaynakların çoğuna göre aslında var olan farklı görüş açılarının yeniden ortaya konmasını sağlamaktır. Sözlü tarih daha çok malzeme toplama yöntemidir. Bu yöntem, günü daha iyi anlayabilmek ve geçmişi anlamlandırabilme sürecine bir katkıdır. Sözlü tarih kurulu düzenin anlattıklarının yanı sıra geçmişin çok daha gerçekçi ve adil bir şekilde inşasını sağlar