BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN SIHHİYE DAİRESİ REİSİ VE ORDU SIHHİYE MÜFETTİŞ-İ UMUMİSİ SÜLEYMAN NUMAN PAŞA (1868 – 1925)’NIN HAYATI VE ASKERÎ FAALİYETLERİ

Özet

Osmanlı Devleti için XIX. yüzyıl, bir taraftan maddî ve manevî olarak faturası ağır bir dizi askerî yenilgi, isyan ve toprak kaybıyla karşı karşıya kalındığı, diğer taraftan ise devlet yöneticilerinin kısmen Düvel-i Muazzama’nın baskısı, kısmen de kendi iradesiyle, kötü gidişi durdurmaya ve çöküşü önlemeye yönelik önlemler aldığı ve yenilikler yaptığı bir yüzyıl olmuştur. Söz konusu gidişatı durdurmanın yollarından birinin eğitimli kitleler yetiştirmek olduğunu gören yöneticiler, çeşitli alanlarda batılı anlamda eğitim veren ihtisas okulları açarak, ülkenin ihtiyacı olan kadroları yetiştirmeye çalışmışlardır. Bu ihtisas okullarının başında, 1827 yılında açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane gelmektedir. Yine aynı yüzyılda açılan Mekteb-i Harbiye (1834) ve Mekteb-i Mülkiye (1859) ile birlikte geleceğin aydınlarını yetiştiren Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’den yetişen önemli şahsiyetlerden birisi de Süleyman Numan Paşa’dır. Bu çalışmada, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’den mezun olduktan kısa bir süre sonra, 6 yıl kadar Almanya’da kalarak asker hekimliği konusunda uzmanlaşan, bu uzmanlığı sayesinde gerek barış döneminde, gerekse savaş döneminde Osmanlı Ordusu’nda sıhhiye hizmetlerine önemli katkılarda bulunan Süleyman Numan Paşa’nın hayatı ve mesleki faaliyetleri irdelenecektir. Çalışma sırasında Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Kızılay Arşivi ve MSB Lodumlu Arşivi’nden alınan belgelerin yanı sıra, bir kısmı anı niteliğinde olan çeşitli kitap ve makalelerden de yararlanılmıştır.