TGA (TAHMİN ET-GÖZLE-AÇIKLA) YÖNTEMİNE DAYALI TELESKOP GÖZLEMLERİNİN FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BAZI ASTRONOMİ KAVRAMLARINI ANLAMALARINA ETKİSİ

Özet

Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının TGA (tahmin et-gözle-açıkla) yöntemi doğrultusunda teleskop kullanımıyla bazı astronomi kavramlarındaki kavramalarının değişimini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada tek grup öntest-sontest modelinden yararlanılarak yarı deneysel desen oluşturulmuştur. Çalışma grubu Fen Bilgisi Öğretmenliği programında okuyan 80 öğretmen adayından oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan “Astronomi Gözlem Formu” kullanılmıştır. “Astronomi Gözlem Formu”ndan elde edilen veriler öğrenme durumları belirlenerek analiz edilmiştir. Her bir soru teorik ve görsel bilgiler şeklinde ikiye ayrılmış ve rubrikle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre Ay’ın şekli ve yüzeyine ilişkin görsel ve teorik bilgiler açısından adayların kavramalarında dikkate değer bir değişim görülmemiştir. Jüpiter gezegenine yönelik sorularda doğru cevaplarda artış bulunmuştur. Gezegen ve yıldızların konumuna yönelik sorulara verilen cevaplar incelendiğinde doğru cevaplarda artış olmasına rağmen eksik bilgilerin de mevcut olduğu belirlenmiştir. Gözlenen yıldıza ilişkin bulunduğu evreye (oluşum, anakol dönemi ve ölüm evreleri) yönelik cevaplarda öğrencilerin çoğunluğu doğru cevaplandırmışlardır. Gezegen ve yıldızların boyut bakımından karşılaştırmasını içeren soruda da öğrencilerin çoğunluğu gözlem öncesi ve sonrası doğru cevap vermesine rağmen eksik ve yanlış cevaplandırmalar da söz konusudur. Cevaplarda değişimin olmadığı Ay’ın şekli ve yüzeyinin çıplak gözle ve teleskopla bakıldığında şekil olarak bir farklılık göstermemesinden; gezegen ve yıldızın boyut bakımından karşılaştırılmasındaki yanlış cevaplarınsa “uzak ve yakın” kavramlarıyla “büyük ve küçük” kavramlarını karıştırmadan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu doğrultuda teleskop gözlemleri sırasında öğrencilere odaklanılan kavramlar açısından daha fazla vurgu ve rehberlik edilmesi önerilmektedir.