2004’ten 2024’de Türk spor federasyonlarında özerkliğin incelenmesi

Özet

Ulusal Spor Federasyonları (USF) sorumlu oldukları spor dallarının yönetimi ve denetiminden sorumlu yegâne kuruluşlardır. Dolaysıyla USF’lerin, doğru yapılanması büyük önem arz etmektedir. Uluslararası bağlamda USF’ler için öne çıkarılan yapılanma şekli ise siyasi ve ekonomik baskılardan arındırılmış özerk yapılanmadır. Bu nedenle araştırmada; Türkiye’de USF’lere özerklik hakkının tanındığı 2004 yılından itibaren günümüze kadar ilgili yasa ve yönetmeliklerde yapılan değişikliklerin, uluslararası ve ulusal bağlamda özerkliğin gereklilikleri çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi metodu kullanılmıştır. 2004 yılından itibaren günümüze kadar çıkarılan yasa ve yönetmelikler incelenerek ulusal ve uluslararası bağlamda spor yönetiminde özerklik temel kriterleri çerçevesinde değerlendirilmiştir.  Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemlerinden tematik derleme deseni kullanılarak incelenmiştir. Araştırma bulgularında göre, Türkiye’deki USF’lere 2004 yılında verilen özerkliğin ilerleyen yıllarda, Tahkim Kurulu’nun yapısı, başkan adaylığı kriterlerini belirleme yetkisinin ellerinden alınması, Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) Federasyon Genel Kurullarında sahip olduğu delege sayısı, Gençlik ve Spor Bakanı’na, Sportif Değerlendirme ve Geliştirme Kurulu raporu ile verilen yetki ve genel sekreterlik makamının sahip olduğu yetki aracılığıyla zayıflatıldığı söylenebilir. Sonuç olarak, başta özerk federasyonlardan bağımsız federasyonlara geçiş sürecinde yapılan değişiklikler olmak üzere USF’ere özerklik hakkının ilk olarak tanındığı 2004 yılından günümüze kadar ilgili yasa ve yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle USF’lerin özerkliğinin giderek zayıflatıldığı ve siyasete daha bağımlı hale getirildikleri söylenebilir.